Nehirlerin akışını durduran, akarsu yataklarında bulunan kültürel mirasları yok eden ve doğayı tahrip eden Hidroelektrik Santrali (HES) ve barajların yapılmasına karşı sesler her geçen gün yükselirken, Wan’da ise var olanlara yeni barajlar ve HES’ler eklenecek. Bölgedeki yurttaşlar yaklaşan tehlike karşısında herhangi bir refleks göstermezken, yeni HES’ler ve barajların, birçok alanı sular altında bırakacağı belirtiliyor. Var olan barajlara ve faaliyette olan HES’lere 3 baraj ve 32 HES eklenecek. Şax’ta 3 baraj, 13 HES, Mîks’de 4, Elbak’da 4, Erdîş’te 5, Ebex’da 1, Payîzava’da (Gürpınar) 1, Westan’da (Gevaş) 1 ve merkez köylerde 3 HES yapılacak.
Bölge halkı üretimden koparılacak
Şax İlçe merkezine 22 kilometre uzaklıkta bulunan Kaçet Köyü’nün Rêzêdêrê Mezrası, Ferxinis (Övecek) Köyü’nün Kirmanis, Aşê Cemîl ve Çaxir mezraları ile Xumar (Dalbastı) Köyü’nün Turreşan Mezrası’nı içine alan ve Guhor Bölgesi’nde yapılmasına karar verilen Çatak Narlı Barajı ve HES projesi, yerleşim yerlerini yok edeceği gibi halkın geçim kaynağı olan tarımı da bitirecek. Yine Şax, Sortkin, Ziril, Sineber, Büyük, Dudan, Bidar, Şeyhdeğirmen ve Alakan dereleri üzerinde yapılacak 15 HES ile barajın, doğal güzelliğiyle bilinen ve fıstık ile ceviz ağaçlarının bulunduğu vadi, sular altında kalacak ve bölge halkı üreticilikten kopacak. Bölgedeki yurttaşlar projenin iptali için yerel mahkemelere başvurmaya hazırlansa da büyük projenin iptal edilme durumunun olmadığı yetkililerce kaydediliyor.
Zîlan Deresi HES’lerle yok edilecek
Erdîş İlçesi’ne bağlı olan ve Zîlan Katliamı’nın yapıldığı yer olarak bilinen Zîlan Bölgesi’nde, Germav (Ilıca) Köyü sınırları içinde akan derenin üzerinde yapılacak Ilıca HES’in doğaya verdiği tahribatın dışında, bölge halkının şifa niyetine ziyaret ettiği ve konaklandığı kaplıcayı da olumsuz etkileyeceği belirtiliyor. Bölge halkının bu projenin hayata geçmesi durumunda göç etme durumuyla karşı karşıya kalabileceği gerçeğinin yanı sıra, Zîlan Katliamı’na tanıklık eden bölgenin, yapılacak 3 HES ile yok edileceği ise tartışılacak konular arasında olacak.
Doğa harikası HES’lere teslim edilecek
Mîks İlçesi’nin ortasından geçen Miks Çayı’nın üzerine Beşik ve Tüğsüz adıyla 2 HES yapılacak. Türkiye’nin en uzun parkuruna sahip olduğu belirtilen çayda, yaz aylarında rafting yapılırken, alabalığı ile meşhur olan çay, HES’e kurban edilecek. Aynı ilçede geçen Avşar Çayı üzerinde ise Pervari ve Kuruçay olmak üzere toplamda 4 HES yapılacak. 8 ay boyunca karlarla kaplı olan ve yöre halkı tarafından bir ülke olarak tabir edilen Mîks’ün henüz bozulmamış doğası ve birçok güzelliği HES’lere teslim edilecek.
Muradiye Şelalesi tehdit altında Bêgir (Muradiye) İlçesi’nde bulunan ve doğa harikası olarak nitelendirilen Muradiye Şelalesi’nin üst ve alt kısmında yapımı tamamlanan ve yakın bir tarihte faaliyete geçecek olan Ayrancılar HES, daha önce Bêgir Belediyesi tarafından ruhsatsız olduğu gerekçesiyle mühürlenmişti. Buna rağmen şirketin mühürleri sökülerek, çalışmalarına devam etmişti. Belediye, HES hakkında Muradiye Cumhuriyet Başsavcılığı’na “Mühür Fekki” yaptığı nedeniyle suç duyurusunda bulunmuştu. HES’e vurulan mühürlerin yasal olmayan yollardan sökülmesinin ardından belediye, Muradiye Elektrik Enerji Üretim A.Ş’ye uyarı yazısı gönderip, konunun yargıya taşınacağı uyarısına bulundu. Ancak şirket HES yapımına devam etti ve bu yıl içinde yapımını tamamladı.
NAZAN SALA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder