Nabucco için önce Barış, sonra Gaz!

Uzmanlar, 2015'te hayata geçecek denilen Nabucco doğalgaz boru hattı projesinin 2017'den önce gerçekleşmesine ihtimal vermiyor. Rusya, ve gibi İran bölgesel faktörlerin yanısıra Türkiye'nin de projeyi Avrupa’ya karşı kullanmasından endişe ediliyor.

Yıllarca tartışıldı, bütün ayrıntılar masaya yatırıldı. Amaç Hazar Denizi, Türkmenistan ve Federal Kürdistan Bölgesi’nden çıkarılan doğalgazı Avrupa'ya taşıyarak kıtanın enerji ihtiyacını gidermekti. Yakın tarihin en önemli projelerinden biri olan ve ismini Babil kralı Nabuketnezar’dan alan Nabucco’nun ortakları ise Türkiye BOTAŞ, Bulgaristan Bulgargaz, Romanya Transgaz, Macaristan MOL, Avusturya OMV ve Almanya RWE şirketleri.

Avrupa Birliği projeyle yakından ilgileniyor, hatta Avrupa Komisyonu Başkanı Barrosa görüşmeler için bizzat Azerbaycan ve Türkmenistan’a gidiyor. Ancak “evdeki hesaplar çarşıya uymadı” misali; stratejik önemi yüzünden “Babil’in asma bahçelerini Avrupa’ya taşımak” adıyla hazırlanan projeye sürekli yeni engeller çıkıyor.

3900 kilometrelik borunun döşeneceği projenin maliyeti gittikçe artıyor. Son olarak Avusturya OMV’nin yetkilileri tahmin edilenden daha fazla borunun döşeneceğini söyleyerek maliyetin 14 Milyar Euro’yu bulacağını belirttiler. Projenin Alman ortağı RWE’nin yöneticisi Jeremy Ellis ise “Azerbaycan, Türkmenistan ve Irak’tan yılda 80 milyar kubikmetre gaz almaktan söz ediyoruz. Görevimiz hiç de kolay değil” diyor.

‘YETERLİ GAZ YOK’ ŞÜPHESİ!

BP’nin, “Nabucco için yeterli gaz bulamazsınız” tezine karşı çıkan Alman yetkili, daha önce dile getirilen 2015 tarihi yerine, ilk gazın 2017’de Azerbaycan’dan Avrupa’ya pompalanacağını düşünüyor. RWE yöneticisi, Azerbaycan ile yapılan Şah Deniz II anlaşmasının ardından Türkmenistan ve Iraklı yetkililerle de sıkı pazarlıkların sürdüğüne dikkat çekiyor.

Geçtiğimiz günlerde Nabucco için Asya’ya giden, AB’nin Enerjiden Sorumlu Komiseri Günther Oettinger ise oldukça iyimser. Azerbaycan ve Türkmenistan’da bir dizi görüşme yapan Oettinger “Gazı aldık, sadece Avrupa’ya götürecek hattımız yok” diyor. Uzmanlara göre ise o gazı bölgedeki gerginlik, güvenlik ve çevre faktörlerinden dolayı Avrupa’ya taşımak hiç de kolay değil.

Bir yandan daha önce yüzde 10’luk pay verilen, fakat siyasi nedenlerden kabul edilmediği tahmin edilen İran’ın bölgedeki etkisi, Azerbaycan ile komşuluğu, diğer yandan enerji ihtiyacının bir bölümünü Türkmenistan’dan karşılayan Çin, Nabucco’nun başına bela olacak.

‘TÜRKİYE, GAZI ÖNCE ALIP SONRA SATABİLİR’

En büyük engel ise projenin danışmanlığını yapan Alman Dışişleri Bakanı Joschka Fischer’in “Başımızı çok ağrıtacak” dediği Rusya. Putin’in Rus gazını “güç gösterisi yapmak için” Avrupa’ya karşı kullandığını düşünen Fischer, AB liderlerini “tedbir alın” şeklinde uyarıyor. Projenin Azeri ortağı Socar şirketinin yetkilisi Murat Heydorav’a göre ise Nabocco savaş da getirebilir, barış da.

Avrupa ile gaz işbirliğinden dolayı Rusya’dan baskı göreceklerini düşünen Heyderov Brüksel’den, yıllardır süren ve Moskova’yı da yakından ilgilendiren Karabağ konusunda arabuluculuk yapmasını istiyor. Nabucco yüzünden Karabağ sorununun yeniden patlak vereceğini savunan Azeri yetkili, “Bize barışı getirin, gazı alın” mesajını veriyor.

Enerji uzmanı Roland Götz’e göre ise Rusya ile bağlantılı Türkiye’de sorun çıkartabilir. Daha önce Moskova ile imzaladığı Mavi Akım Projesi ile Nabucco arasında Ankara’nın tercih yapmak zorunda kalacağını düşünen Götz, AB’nin poker oynadığını savunanlardan. Uzman Götz, Türkiye’nin imza atmasına rağmen stratejik öneminden dolayı Nabucco’yu Avrupa’ya karşı kullanacağına dikkat çekiyor.

Enerji uzmanı devamla Türkiye’nin yapacağı taktikleri şöyle açıklıyor: “Türkiye, projede sadece geçiş noktası ve ekonomik olarak çok az bir kazanca sahip. Ancak Türkiye gazı önce Orta Asya ülkelerinden ve İran’dan satın alıp, daha sonra da Avrupa’ya satarsa kazancı çok daha fazla olacak. Bence Türkler bunu düşünmüyor değil.”