 |
| “ Kapitalist modernitenin belki de insanlığa ve topluluğa yaptığı en büyük kötülüklerden biri, iktidar anlayışını neredeyse her köye, her aileye ve her bireyin içine sokması, derinleştirmesi olmuştur. Kuşkusuz aşiret reisliği, ağalık, beylik de bir iktidardır. Erkek egemenlikli zihniyetin kadın üzerindeki otoritesi de, egemenliği de, kültürü de bir iktidar zihniyeti taşır” |
Sosyal farklılıklar, sınıf farklılıkları, inanç farklılıkları, hatta cins farklılıkları insanların düşüncesine tarih boyunca yansımıştır. Bu yönüyle tarih yazımı da farklılaşmıştır. Egemenlerin yazdığı tarih onların sömürüsünü, baskısını meşrulaştırıp toplumlar üzerinde egemenlik kurmasını sağlarken, ezilenlerin ya da baskı ve sömürüyü yaşamamış toplumların olaylara ve olgulara bakışı farklı olmuştur. Ezilenlerin de, sınıflaşmaya uğramamış toplulukların da olayları değerlendirme yaklaşımı vardır. Her ne kadar egemen sınıflar yazılı tarih açısından kendilerini hakim kılmak istemişlerse de sözlü tarih içinde ezilenlerin, etnik ve dinsel toplulukların kendi tarihlerini, olayları ve olguları kendi sosyal konumlarından bakarak değerlendirdikleri açıktır.
Kürdistan tarihinde de farklı toplumsal kesimlerin farklı düşünceleri, olayları farklı ele alışları yaşanmıştır. Kürt tarihinde sosyal farklılıkların derinleşmesi diğer topluluklara göre daha az olmuştur. Kürtler yakın zamana kadar daha çok da aşiret toplulukları olarak yaşamışlardır. Kürtlerin geneli açısından bu söylenebilir. Aşiret toplulukları içinde aşiret ileri gelenlerinin olaylara-olgulara bakışı belirli düzeyde farklı olsa da sınıf ve sosyal bölünme çok derin yaşanmadığı için, bu düşünme ve tutum farklılıkları diğer topluluklardaki kadar olmamıştır. Aşiret reisleri, ileri gelenleri de belirli düzeyde kendi toplumsal sistemini kurmak ve ilişkileri korumak için oluşmuş belirli toplumsal değerlere göre hareket etmişlerdir. Kendilerini bu toplumsal değerlere göre hareket etmeyi zorunlu görmüşlerdir. Tabii ki Kürtlerde şehir yaşamı içine giren, devletle ilişkilenen kesimler de olmuştur. Zaten Kürtler bunlara “bajari” demişlerdir; kendilerinden görmemişlerdir. Şehirleşme demek, devletle buluşmak demektir. Sınıflı toplumun ilişkileri içine girmek demektir. Bu açıdan şehirdeki Kürtlerin olaylara bakışı daha da farklılaşmıştır. Kendi konumlarını meşrulaştıran, işbirlikçiliklerini meşrulaştıran, şehirde yaşayan sosyal farklılıkları meşrulaştıran bir düşünce yapısına sahip olmuşlardır. Bu sosyal farklılıkları meşrulaştırma temeli üzerinde de kendilerinin işbirlikçiliklerini toplum üzerindeki üstünlüklerini meşrulaştıran bir zihniyete, bir yaklaşıma sahip olmuşlardır.
İşbirlikçilik farklı bir karakter kazanmıştır
Sınıf farklılaşmalarını bütün toplumlara ve bütün alanlara yayan kapitalizmle birlikte Kürt toplumundaki farklılaşmalar, farklı düşünmeler giderek derinleşmiştir. Her ne kadar kapitalist modernizm öncesi de Kürt toplumu içindeki sosyal farklılıklar, sosyal bölünmeler olay ve olgulara bakışta farklılıklar ortaya çıkarmış olsa da, esas olarak kapitalist modernitenin kendisini hissettirdiği dönemden sonra Kürt egemenleriyle Kürt toplumu arasında, yine kapitalizmin etkisiyle ortaya çıkan orta sınıfla diğer kesimler arasındaki düşünce farklılıkları giderek kendini ortaya koymaya başlamıştır. Kapitalist modernitenin belki de insanlığa ve topluluğa yaptığı en büyük kötülüklerden biri, iktidar anlayışını neredeyse her köye, her aileye ve her bireyin içine sokması, derinleştirmesi olmuştur. Kuşkusuz aşiret reisliği, ağalık, beylik de bir iktidardır. Erkek egemenlikli zihniyetin kadın üzerindeki otoritesi de, egemenliği de, kültürü de bir iktidar zihniyeti taşır. Kapitalist modernitenin girmesiyle birlikte milliyetçilik ve iktidarcılık eğilimi, Kürt toplumu içine de belirli düzeyde sokulmuştur. Yine kapitalist dönem öncesi olan işbirlikçiler farklıydı, kapitalizmin ulus-devlet dönemindeki işbirlikçiler farklı bir karakter kazanmıştır. Kapitalist modernite öncesi işbirlikçilik daha çok siyasi temelde olurken, kapitalizmin ve ulus-devlet anlayışının her yere hakim olma yaklaşımı nedeniyle işbirlikçilik sosyal ve kültürel düzeyde de gelişmiştir. Önceki dönemdeki işbirlikçilik de Kürt sosyal yapısı ve kültürel yapısı esas olarak korunmaktadır. Bu açıdan Kürt egemenlerinin işbirlikçiliğinin feodal dönemdeki özellikleri, yerini farklı bir işbirlikçilik karakterine bırakmıştır.
Bu işbirlikçilik, özellikle de 20. yüzyılda iki biçimde gelişmiştir. Birincisi, uluslararası güçlerle girilen işbirlikçiliktir. İkincisi, ulus devletin Ortadoğu’ya hakim olmasıyla birlikte oluşan Türk, Fars, Arap ulus-devletçikleriyle girilen ilişkidir. 20. yüzyılda uluslararası sistemle bölgesel hakim güçler Kürtlerin inkarına ve Kürtleri ulus devlet içinde yok etmeye dayalı bir siyasal statüko kurmuşlardır. Bu durum Kürt işbirlikçiliğinin karakterini giderek Kürtlerin yok edilmesine yardımcı olan, Kürtler üzerindeki inkar ve imha siyasetinin yerel ayağı haline gelen konuma düşürmüştür. Ulus devlet o kadar acımasız ve sert politikalar izlemiştir ki, Kürt toplumunu fiziki ve kültürel soykırıma uğratırken, işbirlikçiliğe de ancak bu fiziki ve kültürel soykırım politikasının parçası olursa yaşama şansı tanıyacağını ortaya koymuştur. Bir nevi 20. yüzyılda ortaya çıkan Kürt işbirlikçiliği kendini Kürtlükten uzaklaştırarak, Kürt toplumunu yok eden politikalarının yerel ayağı olarak Kürt soykırımının çok önemli bir parçası haline gelmişlerdir.
Bu durum sadece Kürt egemenlerinin, feodal ya da kompradorların duruşlarını ve ilişkilerini değil, kapitalizm gelişimi ortamında ortaya çıkan memur, esnaf, zanaatçılık ve küçük işletme sahiplerinden oluşan orta sınıf gerçeğini de şekillendirilmiştir. Kürdistan’a giren kapitalizm ortamında Kürt işbirlikçiliği yeni bir karaktere bürünürken, orta sınıf da tamamen işbirlikçi ve sisteme hizmet eden bir durumu yaşamıştır. Hem dışarıdan gelen kapitalizm ortamında geliştiklerinden hem de mevcut ulus devletçi güçler çok baskıcı olduğundan ve sisteme hizmet etmeyenlere yaşam hakkı tanımadığından orta sınıf ve küçük burjuva dediğimiz kesimler iradesiz, güçsüz ve tamamen sistemin ideolojik-politik hedefleri doğrultusunda çalışan topluluklar olmaktan kurtulamamışlardır. Bu nedenle de dünyanın başka yerlerinde ortaya çıkan kimi küçük burjuva ve orta sınıf hareketler gibi bazı yönleriyle kendi gerçeğine sahip çıkan, kendi kimliğiyle, kültürüyle, değerleriyle güç olmak isteyen bir sınıf konumundan uzak olmuşlardır. Kürt küçük burjuvası ve orta sınıfı devlete karşı duracak, ulus-devlete karşı mücadele ederek, kendi ulusal varlığı ve kimliğiyle güç olma karakterini ortaya koyacak bir iradeye sahip olamamıştır. Zaten tarih içinde belirli bir işbirlikçi karaktere sahip olan ve kapitalist modernist çağda da bu karakterini siyasal işbirlikçilik yanında sosyal ve kültürel işbirlikçilikle ulus-devletin Kürt’ü yok etme politikasının parçası olan egemen sınıflar kendi toplumunu savunacak, hatta kendi toplumu üzerinde egemen olma gücünü de gösterecek durumda değildir. Bu da orta sınıf ve küçük burjuva kesimlerin karakterinin şekillenmesinde önemli etkide bulunmuştur.
Belki Güney Kürdistan’daki egemen kesimlerin bir iktidar mücadelesine girdiği, kendi bölgesinde iktidar olma mücadelesi verdiği söylenebilir. Barzani hareketinin böyle bir karakteri olduğundan söz edilir. Kürt egemen sınıfına soyunduğu, Kürt egemenlerinin temsilcisi olmak istendiği söylenir. Bugüne kadar da Kürtler üzerindeki egemenlik iddiasını Güney Kürdistan’daki bu kesimler sürdürmektedir. Ama bunları da uluslararası güçlerle ilişki çerçevesinde, uluslararası güçlerin desteğiyle buna soyundukları bilinmektedir. Bu yönüyle de uluslararası güçlerin bölge politikalarının bir parçası olarak kendilerini Kürt toplumunun üzerinde egemen kılmak istedikleri görülür. ABD’nin, İsrail’in, Avrupa’nın Güney Kürdistan’daki Kürt egemen sınıfla ilişkilerinde böyle bir özellik görmekteyiz. Ancak bu uluslararası güçler bölgede politika yaparken Kürtleri değil de, esas olarak Fars, Türk ve Arapları esas almaktadırlar. Bu nedenle Kürtlerle ilişkisi Fars, Türk, Arap egemen sınıflar gibi bölgede etkili kılan bir konumda tutma ve ilişkilerini çerçevede sürdürme değil de, diğer bölge ülkelerini kendilerine bağlama konusunda elinde tuttukları bir araçtan öteye gidememektedir. Kürt egemenleri de Kürt toplumundan koptuklarından dolayı, kendi toplumuna dayalı bir güç olma durumları da söz konusu değildir. Bırakalım Kürt egemenlerini, orta sınıf ve küçük burjuva denen kesimler bile kendi toplumsal gerçekliklerinden uzak olduklarından, topluma dayalı bir güç olma karakterleri yoktur. Bu nedenle egemen Kürt sınıfları hem uluslararası güçler hem de bölge ülkeleri karşısında tamamen güçsüz konumu yaşamaktadırlar. Bu nedenle politikaları çoğu zaman Kürt halkının özgürlük ve demokrasi karşıtı konuma düşmektedir. Kendi konumlarını korumak için uluslararası ve bölgesel güçlerin politikasının parçası olmaktadırlar. Bu da tabii özgürlük ve demokrasi mücadelesi veren, kendisini özgür ve demokratik bir toplum yapmak isteyen Kürt halkı ve özgürlük mücadelesi veren hareketler açısından ciddi bir olumsuzluk teşkil etmektedir.
Kürt orta sınıfı ve küçük burjuvası - burada orta sınıf derken kapitalizmle tanışmış, üretim faaliyetine yönelmiş kimi kesimleri kastediyoruz- 1970’lerde bu sınıflar belirli Kürt örgütleri kurmaya tevessül etmiş ve bu yönlü adımlar atmış olsalar da belirttiğimiz sosyal ve sınıfsal karakterleri nedeniyle Türk devletine karşı özgürlük ve demokrasi mücadelesi yürütecek bir iradeye kavuşamamışlardır. Bu nedenle de böyle mücadele edecek bir örgüt gerçeğini ortaya çıkaramamışlardır. 1970’li yılların dünya, bölge ve Türkiye koşullarında kısmi bir gelişme gösterseler de biraz ulusal değerlerine ve kimliğine sahiplenme gibi bir yaklaşım içine girmek isteseler de 12 Eylül darbesi gelip de ulus-devletçi, kültürel soykırımcı katı politikalarını ortaya koyunca tamamen silinmişlerdir. Bunlar çıkışlarında da Türk devletinin kültürel soykırımına, ulusal yok etme saldırısına karşı mücadele edecek, bu gücü ve iradeyi gösterecek konumda değillerdir, güçsüzdürler. Kendilerinde herhangi bir güç görmemektedirler. Bu nedenle Türk devleti biraz güç gösterdiğinde hepsi dağılmışlardır, bitmişlerdir. Kuşkusuz bu örgütlerin içinde gerçekten iyi niyetli, ulusal ve toplumsal değerlerine sahiplenmek isteyen bireyler de, kesimler de vardır. Ama örgüt zihniyeti, anlayışı ve örgütü oluşturan öğelerin esas karakteri düşünüldüğünde Türk sömürgeciliği karşısında güç ve irade gösterecek konumdan yoksundurlar. Bu nedenle 12 Eylül’le birlikte orta sınıfa dayanan, belirli Kürt egemenleriyle ilişkisi olan bu hareketlerin tümü kısa sürede bitmiş, tasfiye olmuşlardır.
12 Eylül karşısında bu hareketler tasfiye olunca, halkın, yani ezilen ve devlete bulaşmamış kesimlerin, Kürtlüğü özsel olarak var eden kesimlerin örgütlü gücü haline gelmiş PKK, 12 Eylül’e karşı hem zindanlarda hem de dışarıda direnmiştir. 12 Eylül askeri darbesine karşı teslim olmama, mücadeleyi yeniden başlatma, özgürlük mücadelesini geliştirme kararını ve iradesini 12 Eylül ortamında da sürdürmüştür. Nitekim çok yıl geçmeden 1984 15 Ağustos’unda gerilla hamlesini başlatarak, Türk devletine karşı direneceğini göstermiştir. 15 Ağustos 1984 hamlesi siyasi sömürgeciliğin ve kültürel soykırımın kabul edilemeyeceği ve buna karşı direnileceğinin ilanıdır. Türk devletine karşı “sen kendini ne kadar güçlü görürsen gör, Kürtleri yok etmek için hangi yöntemi kullanırsan kullan sana karşı direneceğiz, kölece ve onursuzca yaşamaktan ve her gün ölmektense onurluca direnmeyi” ortaya koymuştur. Nitekim Kemal Pir’in Diyarbakır zindanlarında şehadete giderken “ben yaşamı uğruna ölecek kadar seviyorum” demesi, PKK’nin Türk devletine karşı direnme gerçeğini en özlü biçimde ifade etmiştir.
Birçok kesim tarafından 1984 15 Ağustos hamlesinin kısa sürede tasfiye olacağı söyleniyordu. Özellikle de Kürt egemen sınıflarıyla ilişkili, yine orta sınıfa dayanan 1980 öncesi ortaya çıkmış örgütlerin artıkları, uzantıları Kürt Özgürlük Hareketi’nin kısa sürede tasfiye olacağını iddia etmişlerdir. Kendi ruh hallerini Kürt Özgürlük Hareketi’nin kısa sürede tasfiye edileceği biçiminde değerlendirmeyle ortaya koymuşlardır. Bu, onların iradesiz, Türk devletine karşı direnilmeyecek biçimindeki zihniyetlerinin, yargılarının ya da kırılmış iradelerinin dışa vurumudur. Kürt Özgürlük Hareketi tüm baskılar ve ağır saldırılar karşısında zorlanmasına rağmen gerilla direnişini de daha sonra serhıldanlarla ortaya koyduğu gibi toplumsal mücadeleyi de yükseltmiştir.
1990’ lara gelindiğinde Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadelesi, bu orta sınıfları da etkilemiştir. Kendilerinin yapamadığını, güç getiremediğini PKK gerçekleştirmiştir. Bu açıdan 1990’lardan sonra kendi zihniyetlerini, geleceklerini, amaçlarını PKK’de, PKK’nin mücadelesinde gerçekleştirebileceklerini görmüşlerdir. PKK’nin yürüttüğü mücadelenin etrafında toplanmaya başlamışlardır. Kürt Özgürlük Hareketi bütün yoksulları, ezilenleri sürüklediği gibi, onları örgütleyip harekete geçirdiği gibi, orta sınıfları da kendi etrafında toplamaya başlamıştır. Kendilerinin iradi gücü olmadığından, kendilerine güvenleri bulunmadığından dolayı ayrı bir mücadele gücü ortaya koyacak durumda değillerdir. Böyle olunca da küçük burjuvazi, yine kapitalizm ortamında küçük işletme sahipleri, kapitalizmin gelişmesinden belirli düzeyde yararlanan orta sınıflar da Kürt hareketinin siyasal mücadelesi içinde yer almaya başlamışlardır. Hatta 1990’lardaki mücadelenin yükselişiyle birlikte “Kürdistan’a PKK hakim oluyor, ezilenler hakim oluyor, Kürdistan PKK’nin ve ezilenlerin, geniş toplumsal kesimlerin eline geçiyor” kaygısıyla büyük bir istekle, orta sınıf da bu hareketin içinde yer almıştır.
Orta sınıfların PKK’ye akışı
1992-93-94 dönemlerinde orta sınıfın Kürt Özgürlük Hareketi içinde yoğun bir akışı olduğunu görmekteyiz. Hatta öyle ki, birçok yerde kraldan çok kralcı geçinerek, biraz da imkanlarına dayanarak toplum içinde öne çıkmaya, toplusal örgütlenmelerde kendilerini önde göstermeye başlamışlardır. 1993-1994 yıllarında erken iktidar hastalığı dediğimiz anlayış biraz da bu zeminden beslenmiştir. Orta sınıf Kürt Özgürlük Hareketi’nin etkili olduğu her yerde kendini daha fazla yurtsever göstererek, mücadele içine girerek, aktifleşerek, kendi imkanlarını da seferber ederek ortaya çıkan bu büyük hareket içinde etkili olmaya çalışmıştır. Ancak 199394’ le birlikte Türk devleti çok şiddetli saldırı geliştirip, faili meçhul cinayetler ve çok yönlü saldırılara yönelince kendilerini herkesten önce geri çekmişlerdir. Mücadelenin yükseldiği süreçte harekete doğru yoğun bir akış gösterirlerken, neredeyse her tarafı ele geçirmek için büyük bir çaba gösterirlerken, saldırıların ağırlığı karşısında kendilerini önemli düzeyde geri çekmişlerdir. Orta sınıf bir yandan iktidar hevesiyle “Kürdistan elden gidiyor, biz geride kalmayalım” diyerek aktif bir biçimde mücadele içinde yer almak isterken, hatta emek vermiş esas kesimleri geriye doğru itip öne geçerken, 1992’de başlayıp daha sonra da devam eden devletin şiddetli baskı ortamında erkenden kendini koruma ve kurtarma hesabı içine girmişlerdir.
Belki Türk devletinin ağır saldırıları altında serhıldan gerilemiştir. Gerillanın bazı alanlarda gerilemesi söz konusu olmuştur. Ancak Kürt Özgürlük Hareketi Kürt toplumunu etkilemeye ve siyasi gücünü arttırmaya devam etmiştir. Kürt Özgürlük Hareketi sadece Kuzey’de değil, Doğu’da, Güney’de, Batı’da, Avrupa’da Kürtler üzerindeki etkinliğini arttırarak sürdürmüştür. Özcesi Kürt Özgürlük Hareketi’nin gelişimi durdurulamamıştır. Bu yönüyle orta sınıf yine Kürt Özgürlük Hareketi içinde yer almaya devam etmiştir.
Orta sınıfın çeşitli dönemlerdeki kendine göre tutumları vardır. 1990’daki yükseliş tutumlarıyla, 1994’te Türk devletinin yürüttüğü kirli savaş sonucu serhıldanların gerilemesi dönemindeki tutumları çok çok farklı olmuştur. Orta sınıfın tutumunun farklılaştığı en önemli süreçlerden biri de Önder Apo’nun uluslararası komployla yakalandığı süreçtir. Tabii ki Önder Apo’nun hareketin başında olduğu süreçte Kürt Özgürlük Hareketi bütün ezilen kesimleri ve toplulukları etrafında sürüklediği gibi, orta sınıflar ve çeşitli kesimler de bu hareketin müttefiki ve dostları haline gelmiştir. Kürt Halk Önderi onları da bu mücadeleye hizmet eder konumda tutmuştur. Onlar da Kürt halkı Kürdistan özgürlüğünü kazanırsa, Kürdistan’da Kürtlerin kendi kendini yönetme hakkı ortaya çıkarsa kendilerinin de bundan yararlanabileceğini düşünmüşler, mücadelenin belirli kurumlarında, belirli alanlarında yerlerini almışlardır. Önder Apo’nun yakalanmasıyla birlikte orta sınıfın yaklaşımlarında çok önemli değişiklikler ortaya çıkmıştır. Bu iki biçimde ortaya çıkmıştır. Birincisi; örgüt içinde, ikincisi de; örgütün etrafındaki orta sınıf dostları, ittifakları arasında ortaya çıkmıştır. Önder Apo’nun yakalanmasından sonra bir kısım dostlar, orta sınıf diyebileceğimiz belirli kesimler “Apo yakalandı, siz bu mücadeleyi yürütemezsiniz, biz daha iyi yürütürüz, bizim imkanlarımız daha fazla, biz daha akıllıyız, biz dünyayla daha ilişki kurabiliriz, bu işleri yönetme işini daha yürütebiliriz, bizim böyle bir geleneğimiz de var” demişlerdir. Orta sınıfın önemli bir kesimi Kürt egemen sınıflarla ilişkilidir. Hatta onların çocuklarıdır. İşte bunlar Önderliğin yakalanmasından sonra hareketin kendilerine bırakılmasını istemişlerdir. Önder Apo’nun yakalanmasını örgüt dahil, ortaya çıkan bütün imkanların orta sınıfın ve Kürt egemen sınıflarının ele alması açısından bir fırsat olarak görmüşlerdir.
Diğeri ise içte olmuştur. Önder Apo’nun yakalanmasıyla birlikte “dünya koşulları değişti, artık biz de dünyaya ayak uyduralım” diyerek, bu hareketin ideolojisini, politikasını beğenmeyip bunu değiştirmek isteyen ve bu temelde örgüte egemen olmayı amaçlayan bir orta sınıf eğilimi ortaya çıkmıştır. Bu eğilimi etkileyen dış güçler de bulunmaktadır. Diğer yandan da orta sınıf Kürt Özgürlük Hareketi’nin onlarca yıldır yürüttüğü mücadele sonucu toplumun ayağa kalktığını, toplumun önemli bir güç birikiminin ortaya çıktığını görmüş ve kendisinin de artık Türk devletine karşı bir siyasal mücadele yürütebileceğine inanmıştır. Ortada muazzam bir halk gerçekliği vardır, direnen bir halk gerçekliği vardır. Yurt ve halk sevgisi gelişen, kendi kimliğine sahip çıkan bir halk gerçekliği ortaya çıkmıştır. Öte yandan bu halk gerçeğinin örgütü vardır, kurumları vardır, bir mücadele geleneği vardır. 1970’lerde, 1980’lerde kendisinde böyle bir örgüt kurup mücadele etme gücü gösteremeyen ve bu nedenle PKK’nin içine gelenler Önder Apo’nun yakalanmasıyla birlikte onlarca yıllık mücadelenin birikimiyle kendilerinin de bu işi yürütebileceğini, kendilerinin de artık Kürdistan’da örgütlü bir güç olarak söz sahibi olacaklarını düşünerek örgüt içinde harekete geçmişlerdir. 1999 yılında kaçan Yılmaz, Küçük Zeki, Doktor Süleyman gibiler aslında bir orta sınıf eğilimdir. Egemen güçlerin desteğine özellikle de YNK’ye dayanarak PKK’nin üzerine konmak ve böylelikle Kürdistan’da gelişen bütün değerleri orta sınıfın egemenliği ve hizmetine veren bir yaklaşımla hareket etmişlerdir. Onların Önder Apo’nun yakalanmasından sonraki bu ilk kaçışları böyle değerlendirmek gerekiyor. Bunu hem düşünsel olarak ifade etmişlerdir, hem de anlayışları ve yaşamlarıyla ortaya koymuşlardır. “Önder Apo’nun düşünceleriyle ya da eski düşüncelerle mücadele etmenin zamanı geçti, kendimizi değiştirelim derken, bunu mücadele eksikliklerimizi giderelim, daha etkili mücadele edelim biçiminde değil, bağımsızlıkçı, özgürlükçü, iradeli çizgiyi bırakarak çeşitli güçlerle işbirliği yapıp bir şeyler elde edelim” biçimindeki orta sınıf gerçekliğini ortaya koymuşlardır.
Uluslararası komplo ve uluslararası komplonun Kürt Özgürlük Hareketi üzerinde yarattığı baskı ortamında orta sınıf bir taraftan örgütten koparmaya yönelirken, diğer taraftan örgütün yaklaşımlarını bozmaya, gevşetmeye, kendi çizgisine getirmeye çalışmışlardır. Daha sonra bunu daha sistemli bir biçimde Ferhat-Botan tasfiyeciliği dediğimiz dönemde görmekteyiz. Onlar da bir orta sınıf eğiliminin temsilcileri olarak ortaya çıkmışlardır. Özellikle de uluslararası komplonun yarattığı baskıyı orta sınıf düşüncesini, eğilimini, ideolojisini PKK’de hakim kılarak, uluslararası güçlere ve Kürt işbirlikçiliğine dayanıp örgüt içinde güç olacaklarını düşünmüşlerdir. Bu nedenle de Önder Apo’nun Kürt Özgürlük Hareketi’nin özgürlükçü ve demokratik çizgisi yerine, teslimiyetçi, işbirlikçi bir çizgi ortaya koymuşlardır. Aslında uluslararası komplo karşısında iradeleri kırılan kesimler olarak belirtmek gerekir. Bunların bir kısmı toplumun alt kesimlerinden, ezilen kesimlerinden gelmektedir, ama uluslararası komployla bunların iradesi kırılmıştır. İradeleri kırılınca da Kürt egemen sınıflarının ve orta sınıflarının eğilimi içinde yer almışlardır. Yani irade kırılmaları teslimiyete, bu da Kürt Özgürlük Hareketi dışındaki orta sınıf ve egemen sınıf eğilimlerle bütünleşmeye götürmüştür. Bunların eğilimi hemen Kuzey Kürdistan’da Kürt demokratik siyaseti içinde yankısını bulmuştur. Çeşitli kesimler hemen bu tasfiyeci eğilimle ilişkilenmeye, onun etkisiyle hareket etmeye yönelmişlerdir. Bu yönüyle Kürt demokratik siyasetindeki orta sınıf eğilimi hemen örgüt içindeki bu parçalanmanın bir parçası olarak kendisini ortaya koymuştur.
Orta sınıf eğilimlerinin örgüt içinde ve dışında bu kadar cesaretlenmesinde ABD’nin bölgeye müdahalesi ve Güney Kürdistan’da KDP ve YNK’nin etkisi de bulunmaktadır. Özellikle de KDP’nin ağırlıklı olduğu bir Kürt bölgesinin ortaya çıkmasıyla birlikte bu güçler kendilerine bir dayanak bulmuşlardır. Örgüt içindeki ve Kürt demokratik hareketi içindeki orta sınıf ABD’nin bölgeye müdahalesiyle yaşanan bu gelişmeler çerçevesinde hemen Kürt egemen sınıflarıyla buluşmaya yönelmiştir. Kürt yoksullarının, ezilenlerinin özgürlükçü, bağımsızlıkçı irade ve tutumunu bırakıp geleceklerini işbirlikçi egemen sınıfta gören bir yaklaşım içine girmişlerdir. Bu yönüyle 2003’teki tasfiyecilik sonrasında Kürdistan’ın genelinde ortaya çıkan orta sınıf eğiliminde Güney’deki Kürt egemen sınıfına dayalı oluşumun etkisini özellikle görmek gerekmektedir.
Orta sınıfın 1990’lar ve yakın döneme kadar Kürt Özgürlük Hareketi içinde yer almasında Türk devletinin katı inkarcı politikalarının da önemli etkisi olmuştur. Türk devleti Kürt’ü tümden yok sayıyordu. Bırakalım Kürtlerin varlığını kabul etmeyi, Kürt’ten söz eden işbirlikçiliği de kabul etmiyordu. Bu açıdan orta sınıfın önemli bir kesimi Kürt Özgürlük Hareketi’yle birlikte hareket ediyordu. Çünkü Türk devleti inkarcı politikalarla hiç kimseye Kürtlük adına yaşam hakkı tanımıyordu. Ancak Önder Apo’nun yakalanmasından sonra Kürt Özgürlük Hareketi’nin artık tasfiye olacağını, bu nedenle Kürdistan’da toplumu Türk devletine bağlayan belli bir rehabilitasyon sürecinin yaşanması kanaatine varmışlar ve bu yönlü belirli politikalar tespit edip uygulamaya geçmişlerdir. Bu nedenle savaş dönemindeki sertlik politikaları bırakılarak, biraz yumuşak bir yaklaşım göstermek istediler. Ecevit-Yılmaz-Bahçeli hükümeti döneminde Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etmek için sınırlı yumuşamaları ifade eden kararlar aldılar. Ancak bu iktidar blokları çok teşhir olduklarından Önder Apo’nun yakalanmasından sonra böyle bir tasfiyeyi gerçekleştirecek rehabilitasyonu yapacak güçte değildiler. Ama bunların teşhir olması, yıpranması, böyle bir rehabilitasyonu, yani Önder Apo’nun yakalanmasından sonra tasfiyeyi tamamlama gücünde değildiler. Bu açıdan Kürt Özgürlük Hareketi’ni tümden tasfiye etmek isteyen güçler uluslararası güçlerin de eğilimini görerek AKP iktidarına destek verdiler.
Türkiye’deki hakim iktidar blokları, belki AKP iktidarını hemen desteklemeyebilirlerdi. Ama ABD’ye dayanmadan, ABD’nin bölge politikalarının parçası olmadan Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etmenin mümkün olmadığını biliyorlardı. Bu açıdan mevcut dönemde dış güçlerin desteklediği AKP’yi kendi politikaları için de uygun gördüler. AKP üzerinden dış güçlerin desteğini almayı umuyorlardı. ABD, AKP’yi önümüzdeki dönemde izleyeceği Ortadoğu politikaları açısından hazırlıyordu. Ortadoğu’ya müdahale ettiğinde Türkiye’de İslam yüzlü işbirlikçi iktidarı kendisi için çok gerekli görüyordu. Öte yandan soğuk savaşın ortadan kalkmasından sonra Türkiye’de de kimi anlayış ve kurumlarda değişiklik yapma ihtiyacını duydular. Sermayenin serbest ve güvenli dolaşımını sağlayacak, yani toplumsal meşruiyeti güçlü olacak iktidarlara ihtiyaç duyulmuştur. Bu çerçevede AKP’nin iktidara getirilmesi uygun görülmüştür. Çünkü ABD Ortadoğu’ya köklü müdahaleler düşünmektedir. Böyle bir müdahale sırasında işbirlikçi siyasal İslamcı bir iktidar olursa bunun Türkiye’de kendisine yönelik muhalefeti zayıflatacağı, öte yanında böyle bir işbirlikçi İslamcı yüzü olan bir iktidarın desteğini alırsa bunun müdahalesine meşruiyet kazandıracağını da düşünmüştür.
İç odaklar ise AKP’nin demokrasi güçlerini ve Kürtleri aldatan bir rol oynayacağı düşündüğünden böyle bir iktidara onay vermişlerdir. Dolayısıyla sadece dış güçlerin değil, iç iktidar odaklarının da AKP’nin iktidara gelmesine onay verdiğini görmek gerekmektedir. Her ne kadar klasik iktidar blokları içinde bazı hizipler buna karşı çıksalar da, Türkiye 150 yıldır Batı’nın etkisinde, 50 yıldır NATO üyesi, yine kapitalizmin gelişmesi ortamında önemli bir burjuva sınıfının ortaya çıktığı bir ülkedir. Bu açıdan Batının öngördüğü projelere bazı hizipler karşı çıksa da güç getirmeleri mümkün değildir. Bu açıdan dış güçlerle çok yönlü bağı olan iktidar blokları AKP iktidarına onay vermişlerdir.
Tasfiyeciliğin bir ayağı Türkiye’ye dayanmaktadır
AKP, bu kendine demokrat, kendine Müslüman yüzüyle de kimi Kürtleri ve demokrasi güçlerini yanına alarak Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etmeyi planlamıştır. Nitekim AKP’nin iktidar olmasından sonra orta sınıfa dayalı kimi Kürt kesimleri AKP’nin içinde yer almaya başlamışlardır. Hatta 2003’te çıkan Ferhat-Botan tasfiyeciliği bir nevi Kürtlerin AKP’si olma gibi bir misyon kendilerine biçmişlerdi. Zaten onlar da Refah partisi içindeki yenilikçiler onlar da kendilerine Kürt Özgürlük Hareketi içindeki yenilikçiler ismini vermişlerdir. Bu yönüyle AKP’nin belirli yumuşak söylemlerle orta sınıfı ve çeşitli kesimleri yanına alıp Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etme yaklaşımı içinde olduğu daha o zaman görülmüştür.
Türkiye’ye kadar dayanmaktadır. AKP’nin kendine göre yumuşak söylemlerle Kürt Özgürlük Hareketi’ni mücadelesiz bırakıp tasfiye etme politikası izlemiştir. Ancak Kürt Özgürlük Hareketi içteki tasfiye hareketini bertaraf ettiği gibi, AKP’nin Kürt Özgürlük Hareketi’ni mücadelesiz bırakıp tasfiye etme politikalarını da aşarak 2004 yılında yeniden direnişe geçmiştir. İçte ve dışta geliştirilen tasfiye politikasına mücadeleyi geliştirmeyle cevap verilmiştir. Kuşkusuz Kürt Özgürlük Hareketi Önder Apo’nun ortaya koyduğu gibi Kürt sorununu demokratik siyasal yollardan çözmek istemiştir. Bu yönüyle en yumuşak yaklaşımları da göstermiştir. Ancak Türk devleti Kürt sorununu demokratik siyasal yollardan çözmeyi değil de, AKP gibi bir partiyi iktidara getirip Önderliğin esaret koşullarında Kürt Özgürlük Hareketi’ni tümden tasfiye etmeyi hesaplamıştır. Kürt özgürlük hareketi, 2003’te AKP hükümetine defalarca çözüm konusunda adım atma çağrılarında bulunmuştur. Israrlı yapılan bu çağrılara olumlu bir cevap verilmeyince, PKK 2004’te mücadeleyi tekrar yükseltme kararı almıştır.
Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadeleyi yükseltmesiyle birlikte AKP hükümeti kısa sürede zorlanmıştır. Bu açıdan Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadelesini durdurmayı planlayan çeşitli arayışlar içine girmiştir. Kürt sorununun çözümünü değil de, Kürt Özgürlük Hareketi’ni bölmeyi, parçalamayı ve bu temelde sonuca ulaşmayı hedeflediğinden 2005 yılında Demirel, Çiller ve Mesut Yılmaz gibi Kürt sorununun varlığını kabul eden, hatta devletin geçmişte yanlışlar yaptığını söyleyen açıklamalarda bulunmuştur. 2006’da esas olarak da orta sınıf diyebileceğimiz çeşitli kesimleri araya sokarak, onları etkileyerek ateşkes önerisinde bulunmuştur. Önder Apo ve Kürt Özgürlük Hareketi de “belki bazı adımlar atabilirler ya da bazı adımları teşvik edebiliriz” düşüncesiyle bu çağrılara olumlu cevap vermiştir. Ama bir yıla yakın süren ateşkes süreci göstermiştir ki, AKP Kürt sorununu çözmeyi değil de, orta sınıfı ve çeşitli kesimleri etkileyerek, beklenti yaratarak, oyalayarak Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etme politikası izlemektedir. Nitekim 2007 seçimlerinde birçok kesim “demokratikleşme adımı atabilir ve Kürt sorununu çözebilir” diyerek seçimlerde AKP’yi desteklemişlerdir. Ancak AKP Kürt sorununu çözmeyi değil, dış güçlerin desteğini alarak Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etmeyi amaçlamaktadır. Nitekim çözüm için adım atmayı değil de, ABD’nin desteğini alarak Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etme planları hayata geçirilmiştir. 2007’de 5 Kasım Erdoğan–Bush görüşmesinde ABD AKP’ye destek vereceğini söylemiştir. Erdoğan da Güney’deki federasyonu tanıma ve Türkiye içindeki Kürt orta sınıflarla ilişkilenip Kürt sorununda bazı yumuşamalar yapmaya söz vermiştir. Böylece o güne kadar kullanılmayan Kürt işbirlikçiliğini TRT 6, kimi üniversitelerde Kürtçe öğreten bölümler açarak kullanma politikasına yönelmiştir. TRT 6 gibi adımları Kürt sorununun çözümü açısından bir başlangıç, ilk adım olarak değil de, tasfiyeciliğin toplumsal zeminini genişleten, tasfiyeciliğe meşruiyet kazandıran, bu yönüyle tasfiye hareketini sürdürmenin argümanları olarak gündeme getirmiştir. Buna dayanarak Kürt orta sınıfı ve çeşitli kesimleri Kürt sorununu çözüyoruz yaklaşımı içinde yanına çekmek Kürt Özgürlük Hareketi’ni daraltıp tasfiye etmeyi hedeflemektedir.
Ancak özellikle Kürt orta sınıfına yönelik bu politikası, 29 Mart 2009 seçimlerinde başarısız olmuştur. 2007 seçimlerindeki oyları da alamamıştır. Kimi orta sınıflara, kimi kesimlere umut vererek, “Kürt sorununu ben çözerim, demokratik bir anayasayı ben yaparım” diyerek 2007 seçiminde belirli kesimlerin oyunu almış olan AKP, 2009’a kadar uyguladığı politikayla önemli oranda teşhir olduğu için 29 Mart yerel seçimlerinde ağır bir yenilgi yaşamıştır. AKP orta sınıftan bazılarını yanına çekmiş olsa da Kürt Özgürlük Hareketi hala orta sınıfı belirli düzeyde Kürt halkının özgürlük ve demokrasi mücadelesinin ittifakı konumunda tutmaktadır. Türk devletinin 29 Mart seçimlerinden sonra Kürt Özgürlük Hareketi’nin 13 Nisan’da ateşkes ilan etmesine rağmen 14 Nisan’da siyasi soykırım operasyonlarını başlatmasının bir nedeni de hem halkı sindirmek hem de orta sınıfı sindirerek mücadeleden koparmak, hatta mücadelesinin karşısına çıkarmaktı. Nitekim saldırıların önemli bir bölümü de orta sınıf denen politikacılara yönelik olmuştur. Onlar da baskı altında tutulmaya çalışılmışlardır. Onlara “PKK’nin politikasıyla, KCK’nin politikasıyla bu işler olmaz, onların politikasıyla bir yere varamazsınız, onların politikasıyla beraber olursanız zindanlara atılırsınız, ezilirsiniz, bu nedenle bu yoldan vazgeçin, bizim çizgimize gelin, yani biz ne dersek onu kabul edin” dayatması yapmaktadırlar. “ İradeli ve özgür politika izleyeceğiz, kendi taleplerimizi kabul ettireceğiz, tutumundan vazgeçin; Türk devleti bunları kabul etmez, kendinizi Türk devletinin insafına bırakın. Eğer Türk devletinin insafına bırakırsanız, Türk devleti sizi devletin ekonomik, sosyal, kültürel imkanlarından yararlandırır” yaklaşımı göstermektedir. Zaten “Kürtlüğünüzü de inkar etmiyoruz. Kürtlüğünüzü inkar etmeden Türk devletinin imkanlarından yararlanabilirsiniz” biçiminde bir çizgiye çekmek için bu başta siyasal soykırım operasyonları olmak üzere baskılarını arttırmıştır. Türk devletinin siyasi soykırım operasyonlarından elde etmek istediği amaçlarından biri de budur.
Orta sınıf üzerinde havuç-sopa politikası
Siyasi soykırım operasyonlarıyla Kürt Özgürlük Hareketi’nin örgütlülüğünü dağıtmak, Kürt halkının iradesini kırmak isterken, diğer önemli bir amacı da; orta sınıfı Kürt Özgürlük Hareketi’nden koparıp, ona karşı çıkar hale getirmektir. Koparamadığını ve Kürt Özgürlük Hareketi’ne karşı çıkaramadıklarını da Kürt Özgürlük Hareketi’nin özgürlüğü ve demokrasiyi kazandıracak çizgisini geriye çeken ve mücadeleyi engelleyen bir konuma getirmek istemektedir. Türk devletinin özellikle 2009’ dan sonraki politikalarının altında yatan temel gerçek, hem Kürt halkının iradesini kırmak, mücadelesini geriletmek hem de orta sınıfı mücadele karşıtı ya da mücadeleyi geriye çeken sağ çizgiye çekmektir. Yani mücadele çizgisini gevşetip bunlar vasıtasıyla orta yolcu bir çizgiyi hakim kılmak istemektedir. Hem Kürtlükten söz etmek, hem özgürlükten söz etmek, ama bunu da mücadeleyle değil de, Türk devletinin insafına bırakmak ya da pasif, etkisiz mücadele yöntemleriyle de sonuç alınabileceğini sanan orta yolcu sağcı, geriye çekici bir çizgiye getirilmek hedeflenmiştir. Türk devletinin arttırdığı saldırılarla özellikle de Kürt demokratik hareketi içinde böyle bir çizgi yaratmayı hedeflediği açıktır.
Dikkat edilirse, bir taraftan siyasi soykırım operasyonlarını sürdürürken diğer taraftan da sürekli açılımdan söz edilmektedir. Kürt sorununda bir şeyler yapılacağı beklentisi yaratılmaktadır. Bu bir yönüyle orta sınıf üzerinde hem havuç hem sopa politikasını yürütmektir. Kuşkusuz bu politika Kürt halkının tümüne de uygulanmaktadır. Ama AKP hükümetinin en önemli hedefi; orta sınıfı Kürt Özgürlük Hareketi’nin karşısına çıkarmak, onların işbirlikçiliğine dayanarak kendi yeni sömürgecilik ve kültürel soykırım politikalarını meşrulaştırmak ve sistemleştirmektir. Bu açıdan Kürtlükten söz etmeleri, Kürt sorununda “ bir şeyler yapacağız” beklentisi yaratmaları orta sınıfı yanlarına çekmek istemeleriyle ilgilidir. Bir kısmını yanına çekme, yanına çekemediklerini ise etkileyerek Kürt Özgürlük Hareketi’ni mücadelesiz bırakan, geriye çeken konuma getirmek istemektedir. Dikkat edilirse Oslo görüşmeleri sürecinde esas olarak örgütle yapılan müzakere çerçevesinde bir oyalamayı yaratmayı hedeflemişlerdir. Kürt Özgürlük Hareketi de “belki devleti ve toplumu çözümü hazırlarız, AKP’yi de çözüme zorlarız” diye bu görüşmeleri yürütmüştür. Ancak bu görüşmelerden bir sonuç alınamamıştır. AKP’nin oyalama ve beklenti yaratma politikalarını bırakmadığı görülünce, buna karşı tutum alınmıştır. AKP ondan sonra bir taraftan saldırılarını arttırmış, diğer taraftan da görüldüğü gibi terörle mücadele, uzantılarıyla çözüm biçiminde yaklaşımlarla hala bir çözüm politikası varmış gibi bir beklentiyi canlı tutmaya çalışmaktadır. Bununla da orta sınıfa mücadeleyi esas alan “örgüte karşı çıkarsanız, ondan uzak durursanız sizinle de çözüm müzakereleri yaparız” mesajı vermektedirler. Saldırıların en fazla arttığı dönemde bile açılım sonlanmadı. “Açılıma devam edeceğiz” yaklaşımı bir yönüyle toplumu aldatmayken, diğer yönü de orta sınıfı Kürt halkının mücadeleyle, direnişle özgürlüğünü ve demokrasisini kazanma politikasını frenleyen ve geriye çeken konuma getirilmek istenmesidir. Türk devletinin yürüttüğü özel savaşın, psikolojik savaşın orta sınıfa yönelik böyle bir politik hedef taşıdığını da görmek gerekmektedir.
Orta sınıf mücadeleci bir karaktere sahip değildir, iradesi zayıftır. Bu bakımdan direnme gücünü gösteremez. Baskılar zaten bir yönüyle de bunların iradesini kırmaya yöneliktir. Onların direniş gücü olmadığı için, mücadele gücü olmadığı için baskı yapıldığı takdirde onların iradesinin kırılacağı, teslim alınacağı ve kendi politikalarına getirileceği hesabı yapılmaktadır. Türk devleti özellikle de Kürt egemen sınıflarının, Kürt orta sınıfının bu zayıf yanını, bu zayıf karakterini gördüğünden sürekli baskıyı arttırarak kendine göre bu kesimler üzerinde sonuç almayı düşünmektedir.
Orta sınıfı hem baskıyla hem de beklenti altında tutarak mücadeleyi geriye çeken bir pozisyona getirirken, diğer taraftan ekonomik imkanlarını da kullanmaktadır. Türk devleti geçmişe göre belirli ekonomik imkanlara sahip hale gelmiştir. Özellikle de bizim silahlı güçleri geriye çektiğimiz, mücadeleyi belirli düzeyde durdurduğumuz, ateşkesleri sürdürdüğümüz dönemde AKP hükümeti bölgesel konjonktürden de yararlanarak ekonomisini belirli düzeyde düzeltmiştir. Yine Güney Kürdistan’ın bütün gelirlerini kendisine çekerek, İran’la, Irak’la, Suriye’yle ticaretini geliştirerek, kendisini bu alanların ihtiyaçlarını karşılayan bir ekonomik merkez haline getirip belirli ekonomik imkanlara kavuşmuştur. Şimdi bu ekonomik imkanlarını da kullanarak Kürt işbirlikçiliğini, özellikle orta sınıfı kendi yanına çekmeye çalışmaktadır. Özellikle de günümüz dünyasında maddi imkanlarla insanları işbirlikçi yapmak, kendi yanına çekmek imkanları daha da artmıştır. Çünkü kapitalist sistem tüketiciliği, tüketim toplumunu bir kültür haline getirmiştir. İnsanları tüketim toplumunun bağımlısı durumuna sokmuştur. İnsanlar kapitalizmin bu tüketim materyallerini elde etmek için çokça çalışmakta ve bunlara ulaşmak için her yol ve yöntemi denemektedir. Amiyane deyimle tüketim maddelerine ulaşmak için insanlara kırk takla attırılmaktadır. Bu yönlü insanlar gerçekten zaaflı hale getirilmiştir. Kapitalizmin tüketim toplum gerçeğini amiyane deyimle öküze ot uzatıp boyunduruğa koşma gibi insanları tüketim toplumuna çekip sistemin kölesi haline getirmek olarak değerlendirebiliriz.
Bugün Kürdistan’da da insanlar tüketim peşinde koşmaktadırlar. Bu yönüyle de en fazla tüketmek isteyen, kapitalizmin nimetlerinden yararlanmak isteyen kesim de orta sınıftır, küçük burjuvalardır. Bunların bu yönlü hararetli ve doymaz eğilimleri vardır. Bu yönüyle Türk devleti ekonomik imkanlarını kullanarak kapitalist toplumun bu tüketici kültüründen yararlanıp insanları kendi sisteminin parçası yapmaktadır, işbirlikçisi yapmaktadır. Orta sınıfın devlet politikalarına yakınlaşması, radikal mücadele yürütmemesi, mücadeleyi geriye çekmesi, pasif olmasının bir nedeni de bu tüketici karakteridir. Aslında kapitalizm bir yönüyle de orta sınıf demektir; tüketen kesim demektir. Bunlar daha fazla sisteme bağlıdırlar. İşte Türk devleti ekonomik imkanlarını kullanarak bu kesimleri işbirlikçi yapmaya, bu kesimleri kendi politikalarının parçası yapmaya, bu kesimlere dayanarak da Kürdistan’da siyasal sömürgeciliği ve kültürel soykırımı yeniden inşa etmeyi hedeflemektedir. AKP’nin bugün Kürdistan’da varlığını sürdürmesinin en önemli nedeni, bu orta sınıfa, bu çeşitli kesimlere dayanmasıdır. Bunlara sunduğu imkanlarla onları kendi politikasının parçası yapmaktadır. Kuşkusuz AKP toplumun dini hassasiyetlerini kullanarak da kendisine bir çevre edinmektedir, ama AKP’nin Kürdistan’da belirli düzeyde etkili olmasını sadece bununla izah etmek eksik kalır. Türk devleti ekonomik imkanlarını kullanarak, tüketen, tüketmek isteyen tüketici kesimi de kendisinin en önemli dayanak güçleri haline getirmiş bulunmaktadır.
Ne mücadeleyi bırakıyorlar ne geliştiriyorlar
Zaten üst ekonomik kesimler, iş adamları, büyük ticaret sahipleri AKP hükümetinin politikasını desteklemektedirler. Çünkü günümüz koşullarında Türk devletinin ekonomik imkanları bu kesimleri yanına çekme imkanı verdiği gibi, ekonomik mekanizmaları ve imkanları da elinde tuttuğundan istediği iş adamlarını de iflas ettirebilmektedir. Bu bakımdan ticaret sahipleri, iş sahipleri, çeşitli çevreler devletlerin ve hükümetlerin kuklası durumundadırlar; onların istediklerinin dışına çıkamazlar. Bu yönüyle Kürdistan’daki kimi iş adamlarının, ticaret sahiplerinin tam bir AKP çizgisinde politika izlemeleri kesinlikle kapitalizmin doğasıyla bağlantılıdır. Bu bakımdan onlardan farklı bir politika beklemek mümkün değildir. Zaten AKP ekonomik imkanlarını kullanarak işbirlikçi kesim yaratma ve siyasal sömürgeciliği Kürdistan’da yeniden örgütlemeye çalışmaktadır. Eskiden feodallere, ağalara dayanan işbirlikçilik şimdi esas olarak kapitalist ekonomi çarkının içine giren işbirlikçi kesimler vasıtasıyla yapılmaktadır. Bu yönüyle de işbirlikçiliğin karakterinde geçmişe göre değişiklikler yaşanmış bulunmaktadır.
Kürdistan’da orta sınıf gerçekten tam kendi karakterine uygun olarak ikili davranmaktadır. Geçmişte tamamen pasifti, iradesizdi. Kendi kimliği ve kültürüne sahip çıkacak düzeyde değildi. Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadelesiyle orta sınıf da önemli düzeyde etkilendi. Kürt Özgürlük Mücadelesinin etkisine girdi. Kürt halkının kimliğini, kültürünü sahiplenen, bu yönüyle Kürtlerin kendi kendini yönetme hakkını savunan bir bilince ulaştı. Kürt toplumunun gücünü, örgütlenme düzeyini gördüğü için belirli bir yurtsever tutum içine girdi. Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadelesi bir yönüyle de bu küçük burjuva ve orta sınıfı da ayağa kaldırdı; onların da kırılmış iradesini biraz geliştirdi. Bu bir yönüdür. Ancak diğer yönü de Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadelesi şiddetlendikçe, mücadele önemli bir düzeye ulaştıkça Türk devletinin de buna karşı saldırıları artmakta; bu saldırılar karşısında da dayanacak gücü göstermektedir. Bir taraftan fiziki saldırılar, diğer taraftan psikolojik savaş altında mücadeleyi geriye çeken bir konuma sürüklenmektedir. Bu tür ortamlarda ne mücadeleyi bırakabiliyor ne de mücadeleyi geliştirme iradesini gösterebiliyor. Bir taraftan mücadelenin gelişmesiyle bundan etkilenmekte, diğer taraftan da baskı ortamında, saldırı ortamında tüketim toplumunun kültürünün etkisiyle mücadeleyi geriye çeken, pasifize eden, orta yolcu ve sağcılığı geliştiren bir tutum içine girmektedir. Bu biçimde de sistemden kopmayan, hatta sisteme belirli yönleriyle yardımları olan bir karakter ortaya koymaktadır.
Orta sınıfa bu karakterini bilerek yaklaşmak gerekir. Ondan, özellikle de mücadelenin zorlaştığı, keskinleştiği, devlet baskılarının arttığı dönemde çok fazla radikal tutumlar beklememek gerekir. Bu yönüyle Kürt orta sınıfından geçmiş dönemde dünyanın çeşitli yerlerinde görüldüğü gibi küçük burjuva radikalizmi, orta sınıf radikalizmi diyebileceğimiz yaklaşımları beklememek gerekir. Kaldı ki, günümüz dünyasında artık küçük burjuva orta sınıf radikalizmi çok azalmıştır. Geçmişte orta sınıfın, küçük burjuvazinin bu yönlü siyasal hamlesel çıkışları vardı, ancak günümüz dünyasında kapitalizmin tüketim toplumunu geliştirmesi ortamında ve kapitalizmin dünyada gelişmesiyle birlikte belirli imkanları ve tüketim maddelerini orta sınıfa sunma imkanları artınca radikalliği törpülenmiştir, zayıflamıştır. Bu açıdan orta sınıf ve küçük burjuva radikalizminin dünyada önemli düzeyde gerilediği bir ortamda her koşulda mücadelenin zor olduğu Kürdistan’da orta sınıftan radikal duruşlar ve tutumlar beklemek çok gerçekçi değildir.
Orta sınıfı en fazla etkileyen PKK’dir
Bu açıdan Kürdistan’da orta sınıfa yaklaşırken, orta sınıfın bu ikili karakterini değerlendirmek gerekir. Yani yurtsever yanlarını ve mücadelenin etkilediği yönlerini güçlendirmek, onun mücadelenin parçası haline getirmek isterken, onu mücadelenin parçası olarak tutmaya çalışırken, diğer yandan da serhildanı ve mücadeleyi geriye çeken, psikolojik savaştan etkilenen, toplumda beklenti yaratarak mücadelesizliğe yol açan, devlete karşı mücadele veren değil de ona kulağını veren yaklaşımlarını bilerek, mücadele öncülüğünün, mücadele tarz ve üslubunun orta sınıfın etkilerinden arındırılması gerekmektedir. Orta sınıfı hem özgürlük mücadelesinin yanında tutmak hem de orta sınıfın tutumları konusunda toplumu bilgilendirmek önemli görülmelidir. Orta sınıfın karakterinden gelen yaklaşımlarını bilerek onun tutumunun, ruh halinin mücadelenin tutumu ve ruhu haline gelmesini engellemeye çalışmak gerekmektedir. Çünkü orta sınıf ruh halini sürekli yansıtmaya çalışır. Zorlanan ruh halini, mücadeleyi geriye çeken ruh halini hep mücadelenin genel ruhu haline getirmeye çalışır. Hatta kendisini toplumun yerine koyarak, “toplumun ruh hali, toplumun beklentileri ve istekleri budur” gibi bir anlayışı toplumun özgürlük mücadelesine dayatmaya çalışır.
Orta sınıfı Kuzey Kürdistan’da AKP, yukarıda belirttiğimiz yol ve yöntemlerle ve kimi liberal ve kimi işbirlikçi Kürtler eliyle etkilemeye çalışırken, bunun dış dayanakları da vardır. Uluslararası güçler, ABD ve Batı da orta sınıfı etkilemekte ve onları Kürt Özgürlük Hareketi’ne karşı çıkarmaya çalışmaktadır. Onları Kürt halkı Özgürlük Mücadelesi verirken Kürt Özgürlük Mücadelesini geliştiren değil de, törpüleyen bir konuma sokmaya çalışmaktadır. Orta sınıfı en fazla etkileyen odaklardan biri de; Güney Kürdistan, özellikle de KDP’dir. Güney Kürdistan ve KDP, AKP ile işbirliği çerçevesinde Kürt halkının özgürlük mücadelesini geriye çekmeye çalışmaktadır. Sürekli “AKP iyidir, AKP bu sorunu çözecektir, AKP’nin Kürt sorununa yaklaşımı olumludur, Kürtler AKP’yi desteklemelidir” biçiminde mesajlar vermekte, bu mesajlar en fazla da orta sınıfı etkilemektedir. Güneyli siyasal güçlerin bu tutumları, orta sınıfın AKP’ye Türk devletine karşı duruşu zayıflatmakta, bu çerçevede de mücadeleyi pasifleştiren, geriye çeken orta yolcu, sağcı bir tutum içine girmelerini beraberinde getirmektedir. Bu yönüyle Güney Kürdistan’ın, KDP’nin Kürt Özgürlük Mücadelesini geriye çeken, pasifleştiren ve böylelikle AKP’yi rahatlatan bir konumda olduğunu görmek gerekiyor. AKP bugün hala belirli düzeyde rahatsa bu, Güneyli güçlerden aldığı destek sonucudur. Güneyli güçlerin verdiği destek, AKP’yi Kürdistan’da ve Türkiye’de rahatlatmaktadır. En son kaşımıza çıkan Leyla Zana’nın söylemi aslında KDP’nin söylemidir. KDP yıllarca bunu söylemektedir. “Kürt sorununu çözerse AKP çözer, AKP iyidir” yaklaşımlarını bu defa da doğrudan kendisi değil de, Kürtler içinde tanınan kişilere söyletmektedir. Bu yönüyle Kürt halkının Özgürlük mücadelesini geriye çeken, beklenti yaratarak toplumu mücadelesizliğe sevk eden orta sınıfın AKP’ye kulak vermesini sağlayan etkenlerin başında, KDP ve Güney Kürdistan gerçeğinin görülmesi, toplumun bu konuda da bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Türk devleti Kürt halkının özgürlük mücadelesini geriye çekmek açısından çok yönlü politikalar sürdürmektedir. Beklenti yaratma, “Kürt sorununu çözeceğim” deme, ekonomik imkanlar sunma yanında baskıları da süreklileştirerek orta sınıfın iradesini zayıflatıp ya teslim alma ya da mücadelede sağcı, reformist, orta yolcu konuma çekmek istemektedir. Bu bir yönüdür. Kürt halkının özgürlük mücadelesini geriye çekmenin bir yönünü de yine siyasi soykırım operasyonları gerçeğinde görmekteyiz. Herhalde AKP ve emrindeki istihbarat birimleri, BDP içinde kim daha radikal, kim daha devlet politikalarına yatkın, il ve ilçe örgütlerinde kim toplumu sürüklüyor, kim daha etkili, kim toplumun mücadelesini geriye çekiyor, pasifleştiriyor, toplumun radikal mücadeleye geçmesinin önün alıyor gibi geniş bir alan çalışması ve analizleri yapmaktadırlar. Bunu BDP merkezinden tutalım, il ve ilçe yöneticilerine, sokaklara kadar irdeliyorlar. Bu konuda demokratik siyaset alanında olan bütün kesimleri masaya yatırarak, “kimleri zindana atarsak mücadele geriler” yaklaşımıyla hareket etmektedirler. AKP’nin yürüttüğü saldırıların böyle bir boyutu olduğunu da söylemek gerekir. Tabii bunu söylerken dışarıda kalanlar “ AKP’nin adamlarıdır, devletin adamlarıdır” gibi bir şey demek istemiyoruz. Zaten AKP iktidarı dışarıda kalanlar hakkında kuşkular uyandırmak için çaba göstermektedir. Zaten bazılarının tutuklamaması ya da bazılarının erken bırakılması, bu yönlü bir psikolojik savaşı da içermektedir. Bu açıdan kuşkucu yaklaşımlar içine girmek, Türk devletinin oyununa gelmek olur.
Ancak Türk devleti Kürt Özgürlük Hareketi’ne karşı bu kadar büyük bir savaş yürütüyorsa, her şeyi planlı yapıyorsa, o zaman tutuklamalarda belirli bir seçicilik yaptığının da görülmesi gerekir. Özellikle de içeri alınmayan, dışarıda tutulan kesimler de kendilerini gözden geçirebilirler. “Acaba neden bizi bıraktılar” diyebilmelidirler. Bu temelde de tarzlarını ve duruşlarını daha da etkili hale getirmelidirler. Kuşkusuz bunu şizofrenik bir duruma getirmek doğru değildir. Ne tutuklanmayan kişiler ne de başkaları böyle bir takıntıyla hareket etmelidirler. Ama etkili olanları, radikal olanları, toplumu sürükleyenleri, yeteneği olanları, becerisi olanları, toplumu etkileme gücü olanları içeri aldıklarını söylemek yanlış olmaz. Bu da serhıldanların geriye çekilmesinin başka bir boyutu olarak ele alınabilir.
Bütün bu gerçeklikler orta sınıfa karşı yeni ve doğru bir yaklaşımın göstermesini gerektirmektedir. Orta sınıfın konum itibarıyla baskılardan ve devletin psikolojik savaşından en fazla etkileneceği, sert mücadeleye dayanamayacağı, bu nedenle sert mücadele dönemlerinde geri çekilebileceği görülmelidir. Yine AKP’nin, Türk devletinin “sorunu siyasal ve barışçıl yöntemlerle çözeceğiz, Kürtlerin haklarını vereceğiz” gibi yoğun bir propagandayla bu kesimleri etkilemek istediğini de görmek gerekir. Bu açıdan tabii ki eğitim, ideolojik ve siyasal mücadeleyi geliştirmek ve toplumu bilinçlendirmek gerekir. Sadece toplumu değil, orta sınıf dediğimiz yurtsever kesimleri de aydınlatmak ve etkilemek gerekir. Onları da eğitimle, ikna ile doğru politikalarla, doğru yaklaşımlarla Türk devletinin, AKP’nin çeşitli söylemlerle onları etkileyip mücadeleyi geriye çeken konuma düşmelerinin önüne geçmek gerekir. Önemli bir kısmı gerçekten iyi niyetlidir, ama sınıf karakterleri, zihniyetleri bu tür etkilenmelere açıktır. Bunun bilinmesi gerekir. Orta sınıfa karşı tedbir almak lazım.
Sınıf karakteri boşuna demiyoruz, herkesin bir sınıf karakteri ve buna göre olaylara bir bakışı vardır. Tabii ki dünya sadece sınıf mücadeleleri tarihi değildir. Her şey sınıf anlayışıyla ya da sınıfa dayanarak izah edilemez ve sınıf anlayışıyla sorunlar çözülemez. Ama sınıfların da bir gerçek olduğunu bilmek, sınıfların da konumlarına göre düşünce yatkınlığı olduğunu, bazı eğilimlere daha yatkın olduğunu, bazı eğilimlere kapalı olduğunu görmek gerekiyor. Bu yönüyle orta sınıfın karakteri iyi analiz edilirse, onların düşman propagandaları, saldırıları karşısında etkilenmesinin önüne geçilir. Onların karakteri iyi bilinirse, onların karakterinde var olan zayıflıkları görüp, o zayıflıkları gidermek mümkün olur. Onları ikna ederken ya da onları eğitirken onların zayıf gerçekliklerini gösterip, bu konuda doğru tutum takınmalarını da sağlamak gerekir. Sadece “orta sınıf geriye çekiyor, sağcılaştırıyor, orta yolculuk yapıyor, AKP’nin politikalarına hizmet ediyor, kulağını AKP’ye veriyor, sürekli toplumu beklenti içinde tutuyor” yaklaşımları göstermek ve buna dayanarak itici yaklaşımlar içine de girmemek gerekir. Tabii ki beklenti yaratma, oyalama yapma konumuna çok düşüyorlar. Bu konuda gerçekten bir nevi devletin ve AKP’nin söylemlerinin Özgürlük Hareketi’ne ve Kürt toplumuna taşıma rolleri görüyorlar. Kuşkusuz Önderlikle görüşme olmadığı halde Kürt Özgürlük Hareketi’yle görüşme olabilir, el altında görüşme olabilir, AKP böyle saldırgan davranıyor, ama aslında bir çözüm politikası olabilir gibi gerçekliği değil de niyetlerini ortaya koyan ya da psikolojik savaşın yarattığı ortamdan etkilenen, onların yönlendirmesiyle hareket eden bir orta sınıf gerçeği vardır. Bu tür eğilimler ve ruh hali gerçekten Kürt Özgürlük Hareketi’ni ve mücadeleyi zorlamaktadır, geriye çekmektedir. Bugün geriye çektiği gibi, yarın da geriye çekecek tutumlar gösterebilirler.
Öte yandan Türk devleti BDP içinde, Kürt hareketi içinde, Kürt toplumu içinde farklılıklar, ayrılıklar, bölünmeler yaratmak istiyor. Bu bölünmeleri de orta sınıf eliyle gerçekleştirmeye çalışıyor. Gerçeklere uymayan düşüncelerle Türk devletinin ve AKP’nin konumunu farklı gösteren, Özgürlük Hareketi ve yürüttüğü mücadele konusunda kuşku yaratan söylemleri, yaklaşımları tabii ki bu orta sınıf toplumun içine taşıyor. Orta sınıf bu tür safsataları BDP içine taşıyor, Kürt halkının eylemine, mücadelesi içine sokuyor. Bunların tabii ki hepsi gerçektir. Bunları görmek, bunlara karşı tedbir almak gerekiyor, bunlara karşı toplumu eğitmek gerekiyor. Ama buradan yola çıkarak dışlayıcı, sekter yaklaşımlar da doğru değildir. Zaten Türk devletinin amacı bu yurtsever orta sınıfı kesimi kendi yanına çekmek, böylelikle de buna dayanarak tasfiye politikasını ve çözümsüzlüğünü sürdürmek istiyor. Zaten çözümsüzlükte ısrar etmesinin en önemli nedeni, Kürtler arasındaki birliğin zayıf olmasıdır. “Eğer orta sınıfı yanıma çekersem, Kürt Özgürlük Hareketi konusunda kuşku yaratırsam çözümsüzlüğü sürdürürüm, buna dayanarak da tasfiye politikasını sonuca götürürüm” diye düşünüyor. Bu yönüyle tabii ki tasfiye politikasını da, çözümsüzlükte ısrar etmesini de, orta sınıfın zayıflıklarına, kararsızlıklarına, ikirciklerine dayandırıyor. Bunu tabii ki bilmemiz gerekiyor. Bu konuda tedbirli olmamız gerekiyor.
Ancak Türk devletini çözümsüzlükte ve tasfiye politikasında ısrar etmesini sadece orta sınıfın tutumuna ve Kürtler arası birliğin zayıflığına bağlamak da yetersiz bir değerlendirme olur. Kürt Özgürlük Hareketi’nin kadroları açısından da bu geçerlidir. Birçok kurumda kadro gerçekten Kürt halkının özgürlük mücadelesini kararlı yürütecek durumda değildir. Kadro da beklentili ruh halindedir. Baskılar karşısında zorlanıyor, bir an önce çözüm olsun diyor. Tabii ki herkes bir an önce çözüm istiyor; en fazla da Önder Apo ve Kürt Özgürlük Hareketi istiyor. Kürt halkının özgürlük mücadelesini verenler ve Kürt halkı içinde kim bir an önce çözüm olmasını istemiyor ki? Ama Türk devletinin gerçeği dikkate alındığında çözüm politikası yok. Aksine tasfiye politikası ve çözümsüzlükte ısrar ediyor. Kürtleri yeni koşullarda siyasi egemenlik ve kültürel soykırım altında tutmak istiyor. Ama bir kısım kadromuz da bunu görmüyor. Devletin politikaları karşısında gaflet içinde ve zayıf yaklaşıyor. Mücadelenin zorlukları karşısında kendisini bırakıyor ya da mücadeleyi başarıya götürecek örgüt anlayışı, tarzı, üslubunda hareket etmiyor, gevşek davranıyor.
Bu açıdan Türk devletinin çözümsüzlük politikalarına sadece orta sınıf değil, içimizdeki kadroların gevşekliği de zemin sunuyor. Bu nedenle Türk devleti kadro ve örgütteki bu zayıflığı görünce biraz daha yüklenirsem sonuç alır, tasfiye ederim diyor. Bu yönüyle de örgüt içindeki zayıflıklara da dayanıyor, bunların da görülmesi gerekir. Bu açıdan mücadeleyi geriye çeken orta yolcu, pasif, sağcı her türlü yaklaşıma karşı tutum geliştirilmesi gerekir. Hem Kürt demokratik siyaseti içindeki orta sınıf kesimlere karşı tedbir almak gerekir, eğitmek gerekir hem de Kürt Özgürlük Hareketi’nin kurumları ve kadroları içindeki gevşekliklere, olumsuzluklara karşı “dur” denilmesi gerekir. Hatta en başta da Kürt Özgürlük Hareketi içindeki kadrolar, buna bağlı sempatizanlar doğru çalışmalı ki, doğru tutum içinde olmalı ki bu bütün toplumu, orta sınıfı da etkilesin. Orta sınıftaki zayıflığı bir yönüyle de kadrodaki zayıflığın yansıması olarak ele almak gerekmektedir. Orta sınıf eğilimleri de örgüt içindeki gevşekliklerden cesaret almaktadır. Bununla kendi eğilimlerine meşruiyet sağlamaya çalışmaktadır. Eğer gerçekten örgüt sağlam durursa, kadrolar sağlam durursa, duruşu sağlam olursa, politikasını, tutumunu, eylemini sağlam ortaya koyarsa bu harekete bağlı yurtsever orta sınıfı da önemli oranda etkileyecektir. Her ne kadar karakteri her zaman gevşemeye, sağa, geriye çekmeye müsait olsa da Kürt Özgürlük Hareketi’nin kadrolarının, kurumlarının sağlam, doğru tutum takınması karşısında onlar iki tercihle karşı karşıya kalacaktır. Ya düşmanın hareketimizi mücadelesiz bırakmayı hedefleyen, mücadeleyi geriye çeken yaklaşım içine gireceklerdir yada Kürt Özgürlük Hareketi’nin mücadeleyi geliştirmeyi sağlayan doğru tutumu içinde kalacaklardır. Eğer biz onlara gri alanlar, gevşeyeceği alanlar bırakmazsak, örgüt ve kadro olarak tutumumuz sağlam olursa biz orta sınıfın bu eğilimlerinin de geriletileceğini, onların serhıldanları ve mücadeleyi geriye çeken, pasifleştiren, bu yönüyle de devletin beklenti, oyalama yaratıp mücadelesiz bırakıp kendi politikalarını hakim kılma, sürdürme ve sonuçta da Kürt Özgürlük Hareketi’ni tasfiye etme politikalarının önüne geçileceğine inanıyoruz.
Özcesi mücadelenin zorlaştığı dönemlerde her zaman yanlış eğilimlerin ve gevşekliklerin ortaya çıkacağı görülmelidir. Orta yolcu, pasif, sağa çeken eğilimlerin gelişeceğini bilmek gerekiyor. Bunlar mücadelenin doğası gereğidir. Mücadele sertleştikçe bunlar ortaya çıkar. Bu bakımdan bunlardan şikayet edip “bunlar niye oluyor” demek yerine, bunları doğru yaklaşımlarla bertaraf etmek esas alınmalıdır. Eğitimse eğitim, iknaysa ikna, gerekirse tutum takınarak bu tür orta yolcu, pasif, geriye çeken duruşları engellemek gerekmektedir. Bu yönüyle orta sınıfın bu geriye çekici, sağa çekici, pasifleştirici, beklentili yaklaşımlarına karşı tek bir yöntem değil, çok zengin yöntemler kullanmak önemlidir. Onları psikolojik savaşın etkisinden çıkarmak, ya da Türk devletinin psikolojik savaşını, açılım dediğinin ne anlama geldiğini ortaya koyarak, bilinçlendirerek onları doğru özgürlük çizgisinin yanında tutarak bu mücadelenin parçası haline getirmek tüm Kürt Özgürlük Hareketi kadrolarının, çalışanlarının, yurtseverlerinin sorumluluğundadır.
serxwebun.org
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder