13 Ekim 2011 Perşembe

İnsan Hakları Derneği: 253 Toplu Mezarda 3248 Kişi Yatıyor


İHD Diyarbakır Şubesi, toplu mezarlara ilişkin hazırladığı raporda çarpıcı veriler ortaya çıktı. Rapora göre, 253 toplu mezarda 3 bin 248 kişiye ait cenaze bulunuyor.

Türkiye’de ilk kez gerçekleştirilen interaktif Toplu Mezar Haritası’nın da tanıtıldığı İHD’nin basın toplantısında konuşan Şube Sekreteri Raci Bilici, raporda da görüleceği üzere binlerce insanın halen toprak altında olduğunu belirterek, “Kimi bir dağın yamacında, kimi bir derenin kenarında, kimi yakılan ormanlık alanlarda, ya da sahipsiz bir mezarlıkta. Kimi ise Bitlis’te olduğu gibi insanlık onurunu ayaklar altına alan bir şekilde çöplüklerde ortaya çıkıyorlar. İnsanlık dışı uygulamalar, başta ulusal mevzuata, uluslararası sözleşmelere ve savaş hukukuna aykırıdır. En önemlisi de insan hakları ve onuruna aykırıdır” diye konuştu.

İHD Diyarbakır Şubesi uzun süredir üzerinde çalıştığı Türkiye’de Toplu Mezarlar Raporu’nu düzenlediği bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyurdu. Dernek binasında düzenlenen basın toplantısına basın mensuplarının yoğun ilgisinin yanı sıra, BDP Muş Milletvekili Demir Çelik, DTK üyeleri, Barış Anneleri İnisiyatifi, MEYA-DER, Diyarbakır Tabip Odası, MAZLUMDER, KESK’e bağlı sendikaların temsilcileri ve çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi katıldı. Basın toplantısından ziyade toplu mezarlara ilişkin bir brifing şeklinde düzenlenen toplantıyı İHD Diyarbakır Şube Sekreteri Raci Bilici, İHD Doğu ve Güneydoğu Bölge Temsilcisi Şevket Akdemir, İHD MYK Üyeleri ve Diyarbakır Şube Yöneticileri Av. Rahşan Bataray ve Av. Serdar Çelebi, İHD Şube Yöneticileri Halil Bayhan ve Emin Ermin gerçekleştirdi. Öte yandan toplantının yapıldığı salona üzerinde toplu mezarların bulunduğu bölgelerin işaretlendiği ve toplu mezarların sayısının yer aldığı büyük bir pankart asıldı.

Toplantıda ilk olarak konuşan İHD Diyarbakır Şube Sekreteri Raci Bilici, Kürt sorunu konusunda Cumhuriyetin kuruluşundan bu güne, egemenlerin çözümsüzlükte ısrar ettiğini belirterek, “Yıllardır kirli bir savaşın yaşandığı bu coğrafyada, yaşanan tahribatların haddi hesabı yoktur. Bunlardan biri de yapılan son kazılarla gün yüzene çıkan toplu mezarlardır. Ülkemizde 30 yılı aşkın süredir devam eden savaş, ne yazık ki halkımıza hep acı, gözyaşı ve cansız bedenler getirmiştir” dedi.

BU VAHŞET BİR DEVLET POLİTİKASI

Yaşanan savaşın etkilerinin yıllar boyu sadece rakamsal bazda vurgulandığını dile getiren Bilici, “Yaşanan ölümler sadece istatistiki veri olarak işlenmektedir. Sürekli olarak bu savaş nedeni ile 40 bin insanımızın yaşamını yitirdiğinden bahsedilmektedir Ancak istatistiki veri olarak önümüze sunulan rakamların her birinin altında; genç yaşta ölen militanlar, annelerinin bağrından koparılarak askere alınan gencecik askerler, faili meçhule kurban giden masum siviller ve yakınlarının hala bir umutla eve dönmesini beklediği binlerce kayıp insanın acısı vardır. Sadece istatistiki veri olarak önümüze sunulan 40 bin kişiden çoğunun mezarı dahi bulunmamaktadır. Yaşanan çatışmalarda yaşamını yitiren militanlar ve karanlık güçler tarafından katledilen sivil vatandaşların cenazeleri, dönemin gerek sivil, gerekse askeri yetkilileri tarafından insanlık dışı bir muameleyle toplu halde gömülmüşlerdir. JİTEM’in kurucularından Arif Doğan’ın, ‘PKK’lilere bir de mezar mı yapacaktık. Tabi ki toplu halde gömdük’ şeklindeki beyanları bu gerçeği perçinlemiştir. Aslında yapılan bu itiraflar, toplu mezarlarla ortaya çıkan bu vahşetin bir devlet politikası olduğunu gözler önüne sermiştir” diye konuştu.

İNSAN HAKLARI VE ONURUNA AYKIRI

Raporda da görüleceği üzere, binlerce insanın toplu halde halen toprak altında olduğunu kaydeden Bilici, “Kimi bir dağın yamacında, kimi bir derenin kenarında, kimi yakılan ormanlık alanlarda, ya da sahipsiz bir mezarlıkta. Kimi ise Bitlis’te olduğu gibi insanlık onurunu ayaklar altına alan bir şekilde çöplüklerde ortaya çıkıyorlar. Yoğunluklu olarak 90’lı yılarda yaşanan bu insanlık dışı uygulamalar, başta ulusal mevzuata, uluslararası sözleşmelere ve savaş hukukuna aykırıdır. En önemlisi de insan hakları ve onuruna aykırıdır” diye belirtti.

Hazırladıkları Toplu Mezar Raporu’nun uzun uğraşlar sonucu, birçok belge, bilgi ve tanık beyanları dikkate alınarak hazırlandığını ifade eden Bilici, şunları söyledi: “Çoğu derneğimiz şubelerine yapılan başvurular, şubelerimizin yaptığı araştırmalar, görgü tanıklarının beyanları ve basın yayın organlarında yayınlanan haberlerden oluşan rapor, bir döneme ışık tutacak niteliktedir. 11 Şubat 2011 tarihinde açıkladığımız ilk toplu mezar raporu bizim için önemli bir milat olmuştur. Çünkü, o tarihte raporu açıkladıktan sonra neredeyse her gün toplu mezar ihbarı yağmaya başladı. Nitekim bugün açıklayacağımız rapordaki rakamsal veriler, açıkladığımız ilk raporu neredeyse üçe katlamaktadır.”

DEVLET YETKİLİLERİ ARTIK HAREKETE GEÇİYOR


“Bu coğrafyada insanlar hala bir umutla bir yerde açılacak mezarda kendi çocuklarının olabileceği ihtimalini düşünerek, yaşamını yitiren çocuklarının cenazelerine ulaşmak istemektedir. Bunun için yıllardır devletin resmi organlarına başvurular yapmakta, ancak bir sonuç alamamaktadırlar” diyen Bilici, şöyle devam etti: “ Bizler insan hakları savunucuları olarak bu insanlık dışı uygulamaların ortaya çıkması, sorumluların yargılanması için çalışmalarımızı ve girişimlerimizi sürdüreceğiz. Ancak daha sağlıklı bir sonucun ortaya çıkması için, acil bir şekilde hakikatleri ortaya çıkaracak bir komisyonun oluşumuna gidilmesi gerekmektedir. Bizler, bu coğrafyada her faili meçhulün, kayıpların ve çatışmalarda yaşamanı yitiren insanlarımızın akıbetlerinin ne olduğunun devletin bilgisi dahilinde olduğunu biliyoruz. Bu nedenle çağrımız şudur ki; Türkiye, artık bölgede yaşanan toplu mezarlar gerçeği ile yüzleşmeli ve bu mezarları açılması konusunda yetkilerin bir an önce harekete geçmesi gerekmektedir. Ancak bu bir kaç savcının iyi niyetli çalışması ile sonuçlandırılacak bir çalışma değildir. Bu nedenle gerek askeri, gerekse de sivil yetkililerin elinde bulunan tüm veriler kamuoyu ve savcılıklarla paylaşılmalı mezarları açılması konusunda ciddi bir iradenin ortaya konulması gerekmektedir. Açılacak toplu mezarlardaki insanların sağlıklı bir şekilde kimliklendirmeleri yapılabilmesi için başka yerlerde kullanılmaması kaydıyla bir DNA veri bankasının oluşturulması ve tüm kayıp yakınlarından alınacak örnekler ile sağlıklı bir şekilde karşılaştırılmasının yapılması sağlanmalıdır. Ayrıca delilerin kaybolmasının engellenmesi amacıyla mezar açımları sırasında Minnesota Protokolü’nde teknik ayrıntıları belirtilen hususlara uyularak mezarlar açılmalıdır.”

Bilici’nin açıklamasının ardından İHD MYK Üyesi ve Diyarbakır Şube Yöneticisi Av. Rehşan Batara, hazırlanan Toplu Mezar Raporu’nun ilk bölümü olan; toplu mezarların tanımı, Minnesota Protokolü’nün içeriği, toplu mezarlar konusunda uluslararası kuruluşların desteği, dünyada toplu mezar örnekleri ve Türkiye’de toplu mezarların tarihçesini anlattı.

Daha sonra ise, İHD MYK Üyesi ve Diyarbakır Şube Yöneticisi Av. Serdar Çelebi, raporda yer alan verileri ve il il toplu mezar rakamlarının bulunduğu tabloyu anlattı.

İNTERAKTİF TOPLU MEZAR HARİTASI TANITILDI


Çelebinin sunumunun ardından İHD Diyarbakır Şubesi Bilgi-İşlem ve Dökümantasyon Birimi tarafından hazırlanan İnteraktif Toplu Mezar Haritası ve İHD Diyarbakır Şubesi’nin yeni tasarladığı web sitesi tanıtıldı. www.ihddiyarbakır.org adresinden girilebilen web sitesinde yer alan harita, aynı zamanda Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyor.

Toplu Mezar Haritasının özellikleri ve kullanım biçimi şöyle;

“*Toplu Mezar Haritası Google Maps tabanlı olup, sürekli güncellenebilir özelliğe sahip.

*Harita, toplu mezarların yerlerini bulunduğu yere yakın koordinatlarıyla göstermektedir.

*Kolay bir kullanıma sahip olan harita, toplu mezarların bulunduğu bölgeleri illere göre ayırabilme seçeneğini sunuyor.

*Açılan veya açılmayan şeklinde katagorize edilebilen harita, normal illere göre gösteriminin yanında uydu üzerinden bölgenin yakından izlenebilmesini de sağlıyor. Haritadaki oklar sayesinde toplu mezarın bulunduğu bölge istenilen yakınlık düzeyine getirilebiliyor.

*Bulunmak istenen yer veya ismin arama bölümünden kolayca aranabildiği haritada, ayrıca istatistik bölümüyle bugün kadar kaç mezarın ve mezarlarda bulunan kişilerin sayısı görülebiliyor.

*Haritanın en önemli bölümlerinden biri ise, “Mezar iddia et” bölümü. Siteye giren ve toplu mezar haritasını inceleyen herhangi bir vatandaş, haritada bulunmayan bir toplu mezar hakkında görgü veya bilgiye sahip ise bu konudaki bilgisini bu bölümden ihbar edebilecek. Bu ihbar, anında sunucunun eline ulaşacak ve yapılan araştırma-inceleme sonucunda toplu mezara ilişkin iddia doğrulandıktan sonra haritaya yerleştirilecek.

İşte İHD Diyarbakır Şubesi tarafından açıklanan Toplu Mezar Raporu’nun ayrıntılı verileri;

İLLERE GÖRE TOPLU MEZAR AYRINTILI VERİLER

TOPLU MEZAR İDDİALARI


DİYARBAKIR

*1992-93 – Diyarbakır Kulp İlçesi Godernê Köyü kırsal alanı: Çatışmada yaşamını yitiren 14 PKK Militanının bulunduğu toplu mezar.

*Haziran 1993 – Diyarbakır Kulp İlçesi Yaylak (Eskar) Köyü Geliyê Eskarê mıntıkası: Kulp İlçesi’ne bağlı Yaylak (Eskar) Köyü Simetak Mezrası kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren ve çoğu örgüte yeni katılmak isteyen sivil ve silahsız olan 12 kişi çıkan çatışmada yaşamını yitirdi. Çatışmada yaşamını yitiren 12 kişi, daha sonra Geliyê Eskarê mıntıkasında toplu halde gömüldü.

*1993 – Diyarbakır Bismil İlçesi Sanayi Mahallesi Mezarlığı: Bismil İlçesi’ne bağlı Karabök (Qerebolke) Köyü’nde devlet ile yakınlıkları olduğu iddia edilen köylüler tarafından zehirlenen 2 PKK militanı ile iki ayrı çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK’linin kıyafetleri ile toplu halde gömüldüğü Bismil Sanayi Mahalle Mezarlığı’ndaki toplu mezar.

*1994 – Diyarbakır Bismil İlçesi Sanayi Mahallesi Mezarlığı: Bismil Komando Taburu yakınlarında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanı ile aynı tarihlerde askerler tarafından gözaltına alındıktan sonra kendilerinden bir daha haber alınamayan İsmail Tunç ve Arap Güven adlı sivil vatandaşların içerisinde bulunduğu Sanayi Mahallesi’ndeki toplu mezar.

*1993-94 – Diyarbakır’ın Lice İlçesi Zerra Köyü kırsalı: Çeşitli zamanlarda meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 30’a yakın PKK Militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1993-94 – Diyarbakır’ın Kulp İlçesi Nirçık Köyü Koçıkan Mezrası: Köyde bulunan bir eve geldikten sonra verilen ilaç sonucu bayıltılan, daha sonra askerler tarafından yargısız bir şekilde infaz edilerek öldürülen 18 PKK militanının gömülü olduğu toplu mezar.

*1994 – Diyarbakır Lice İlçesi Üçdamlar (Bawerd) Köyü: PKK Militanları ve sivillere ait olduğu belirtilen 10 kişiye ait cenazeler Üçdamlar Karakolu’nun garajının doğusunda bulunan alana toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1994 – Diyarbakır Kulp İlçesi Kaniya Reş civarında Çemê Sorun ve Çemê Zirey’in birleştiği nokta: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 14 PKK militanının olduğu toplu mezar.

*1995 – Diyarbakır Dicle İlçesi merkez mezarlığı: Dicle’nin Boğaz (Gozel) Köyü ile Kelekçi (Kelkom) Köyü arasında bulunan dağlık alanda yapılan operasyonda ikisi kadın 33 PKK militanı zehirlenmek suretiyle öldürüldü ve kurşuna dizildi. Bunlardan 31’inin cenazesi ilçe mezarlığına toplu halde gömüldü.

*Ekim 1995 – Diyarbakır’ın Silvan İlçesi Erkenci Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK Militanından ikisinin toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1995-96 – Diyarbakır Hani İlçesi ilçe mezarlığı: Hani İlçesi Yukarı Turalı (Şel) Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının ilçe mezarlığında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1997 – Diyarbakır Silvan İlçesi Erkencik (Şawo) Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanından 3’ünün gömülü olduğu toplu mezar.

*1997 – Diyarbakır Kulp İlçesi Andok Dağı kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1997 – Diyarbakır Kulp İlçesi ilçe mezarlığının alt tarafı: Kulp İlçesi’ne bağlı Temira Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının çatışma sonrası ilçe mezarlığında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*4 Kasım 1998 – Diyarbakır Kulp İlçesi Karabulak (Nırçık) Köyü Kepezkaya (Koçıkan) Mezrası: Çatışmada yaşamını yitiren 15 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1998 – Diyarbakır Kulp İlçesi Koşka Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1998 – Diyarbakır Lice İlçesi Yünlice Köyü Dalitê Mezrası Goma Hecî Xenî mevkii: İki ayrı çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanının gömülü olduğu toplu mezar.

*21 Eylül 1998 – Diyarbakır Kulp ilçesi kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanının askerler tarafından toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Diyarbakır Lice İlçesi Sipinin Köyü arkasındaki Boğa (Kili) Tepesi yamacı: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Diyarbakır Dicle İlçesi merkez mezarlığı: Çeşitli dönemlerde çıkan çatışmada yaşamını yitiren 23 PKK militanı üçerli beşerli gruplar halinde merkez mezarlığına gömülen toplu mezar.

*Diyarbakır Dicle İlçesi Boğaz (Gozel) Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Diyarbakır Dicle İlçesi Değirmenci (Zığrê) Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Diyarbakır Dicle İlçesi Kurşunlu (Pirejman) Köyü Deştek alanı: Çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Diyarbakır Dicle İlçesi Kırkpınar (Herîdan) Köyü Turnaqraq mezrası arkası: Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*26 Aralık 1997 – Diyarbakır Bismil Kefnecal (Alabal) Köyü mezarlığı: Kaçırılarak kaybedilen Mehmet Özdemir’e ait olduğu iddiasıyla açılan mezarda 1 kişiye ait kemikler bulundu.

DİYARBAKIR TOPLAM: 30 MEZAR / 298 KİŞİ

SİİRT

*1989 - Siirt Merkez – Newala Qasaba (Kasaplar Deresi): Çoğu PKK Militanı 98 kişinin öldürüldükten sonra atıldığı geniş bir alana yayılan toplu mezar. (Daha fazla olabileceği yönünde bilgiler var)

*Eylül 1990 - Siirt Eruh İlçesi mezarlığı: Eynê Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanının cenazeleri Eruh İlçe merkezinde bulunan mezarlığa topluca gömüldü.

*1990 – Siirt Eruh İlçesi Gölgelikonak (Hilêloka) Köyü: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 1 PKK militanına ait cenaze Gölgelikonak Köyü okulunun karşısındaki alanda gömüldü.

*1991 - Siirt Şirvan İlçesi Tawan Köyü mezarlığı: Tawan köyü kırsalında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 10 PKK militanının 8’i ayrı, diğer 2 kişinin de ayrı bir şekilde gömüldüğü köy mezarlığı.

*15 Ağustos 1991 – Siirt Şirvan İlçesi Gundê Kevira Köyü: Şirvan İlçesi Gundê Kevira kırsalında çoğu sivil ve silahsız olan ve PKK’ye yeni katılacak 13 kişi, askerler tarafından sağ yakalandıktan sonra infaz edildi ve daha sonra toplu halde köy mezarlığına gömüldü.

*1991 – Siirt Merkez Şawiran Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1992-93 - Siirt Baykan İlçesi Çevirimtepe (Girdika) Köyü Taxik mezrası dere kenarı: Çatışmada yaşamını yitiren 18 PKK militanının iki grup halinde gömüldüğü iki toplu mezar.

*1992-93 – Siirt Kurtalan Ergüven (Bêlekê) Köyü Koz Mevkii: Çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının gömülü olduğu toplu mezar.

*1992 - Siirt Şirvan İlçesi Komik (Banerxan) Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının askerler tarafından köye yakın bir yerde gömüldüğü toplu mezar.

*18 Ağustos 1992 – Siirt Eruh İlçesi Ziyareta Çeman bölgesi: Eruh İlçesi Gabar ve Herekol dağları arasında bulunan Hêrareş mıntıkasında çıkan bir çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanı, askerler tarafından arazide bırakıldıktan sonra köylüler tarafından Ziyareta Çeman denen bölgeye defnedildi.

*Eylül 1993 – Siirt Pervari İlçesi Doğanca Karakolu yakınları: Pervari İlçesi Herekol Dağı Gez Yaylası’nda meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanı katırlarla Doğanca Karakolu’na getirildikten sonra karakolun 300 metre güney yamacında toplu halde gömüldü.

*1993 – Siirt Eruh İlçesi Ergüven (Baluka) köyü Koza mevkii: Çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının askerler tarafından topluca gömüldüğü toplu mezar.

*1993 - Siirt Baykan İlçesi Kikan Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanının askerler tarafından gömüldüğü toplu mezar.

*1993 - Siirt Kurtalan İlçesi Yeşilkonak (Kadîya) köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının köyün alt kısmında gömüldüğü toplu mezar.

*1993-94 – Siirt Pervari İlçesi Yeniaydın (Rova) Köyü mezarlığı: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 6 PKK militanının köy mezarlığında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1993-94 – Siirt Pervari İlçesi Yeniaydın (Rova) Köyü ile İğneli (Mexis) Mezrası arası: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 1 PKK militanı Yeniaydın ile İğneli köyleri arasında bulunan Kanîya Diza mıntıkasında bir mezara gömüldü.

*1993-94 – Siirt Pervari İlçesi Yeniaydın (Rova) Köyü İğneli (Mexis) Mezrası: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanı, çatışma sonrası Yeniaydın Köyü İğneli Mezrası’nda eski karakol binasının bulunduğu yere toplu halde gömüldü.

*1994 - Siirt Şirvan İlçesi Harat Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 6 PKK militanı köye yakın bir yerde askerlerin zorlamasıyla köylüler tarafından gömüldüğü toplu mezar.

*1994 - Siirt Merkez Ekmekçiler (Binêve) köyü karakol bahçesi: Çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanı askerler tarafından Jandarma Karakolu’nun bahçesine gömüldü.

*1995 – Siirt Şirvan İlçesi Şêx Cuma alanı: Şirvan kırsalında askerlerin düzenlediği kapsamlı operasyonda çıkan çatışmada alanda bulunan 110 kişilik PKK’li gruptan 80’i yaşamını yitirdi. Şêx Cuma alanında meydana gelen ve kimyasal silahların da kullanıldığı iddia edilen çatışmada yaşamını 80 kişi toplu halde söz konusu alanda toplu halde gömüldü.

*1995 – Siirt Kurtalan İlçesi Kışlacık (Lêfê) Köyü kırsalı: Kışlacık Köyü kırsalında bulunan bir mağarada bulunan 3 PKK militanı köylüler tarafından kendilerine getirilen yemekten zehirlenerek yaşamlarını yitirdi ve cenazeleri aynı mağarada toplu halde bırakıldı.

*1996 – Siirt Pervari İlçesi Garsan bölgesi: Çıkan bir çatışmada yaşamını yitiren ancak sayıları henüz tespit edilemeyen PKK militanlarına ait toplu mezar.

*1997 – Siirt’in Eruh İlçesi Dalkurur (Kanika) Köyü: Kırsal alanda gerçekleştirilen operasyon sonucu çıkan çatışmada yaşamını yitiren 14 PKK militanından 13’ü köylülerin talebine rağmen defnedilmelerine izin verilmeyerek çatışmanın yaşandığı bölgede gelişigüzel kayalıklar arasına atıldığı toplu mezar.

*1998 – Siirt Pervari İlçesi Yapraktepe (Erwêx) Köyü kırsalı: Yapraktepe Köyü kırsalında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının köyün doğu bölgesinde toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1999 - Siirt'in Kurtalan İlçesi Gözpınar Beldesi Toytepe mevkii dere yatağı: Askerlerin kurduğu pusuda yaşamını yitiren 10 PKK militanının askerler tarafından toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Siirt Eruh İlçesi Yelkesen (Basixrê) Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Siirt Eruh İlçesi Bozatlı (Basnê) Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanı ile askerler tarafından öldürülen Bozatlı Köyü sakinlerinden 5 sivil vatandaşın bulunduğu toplu mezar.

*Siirt Merkez Gökçebağ Beldesi Kele Seyfo mevkii: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanına ait toplu mezar.

*Siirt Eruh İlçesi Çizmeli (Nîvila) Köyü karakolun yan tarafı: Çizmeli Köyü kırsalında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanı çatışma sonrası Çizmeli Köyü Karakolu binasının güney istikametinde nöbetçi nizamiyesinin yaklaşık 50 metre yakınlarındaki alana toplu halde gömüldü.

*Siirt Eruh İlçesi Bilgili (Mêrgê) Mezrası: Kırsal alanda meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanın mezranın 2 kilometre ilerisindeki anayolun sağ tarafında gömülü olduğu toplu mezar.

*Siirt Şirvan İlçesi Maden Köyü kırsalı: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren ve daha sonra yakıldığı ileri sürülen 4 PKK militanının Maden köyü yakınlarında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Siirt Baykan İlçesi İstirya Hengiz Köyü Konik Köprüsü: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının Konik Köprüsü’ne yakın bir yerde bulunan su kuyusunda gömülü olduğu toplu mezar.

*Siirt Pervari İlçesi Palamut (Şoz) Köyü ile Tosuntarla (Gundêş) köyleri arası: Palamut ile Tosuntarla köyleri arasında bulunan korucuların nöbet tuttukları alanda çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Siirt Pervari İlçesi Hêşeta Spi Köyü Karakolu bahçesi: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanı Hêşeta Spi Köyü’nün hemen girişinde köy okulunun karşısındaki karakolun bahçesine gömüldü.

*Siirt Pervari İlçesi Çemêkarê Yaylası Xweşmexelan mıntıkası: Çemêkarê Yaylası kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

SİİRT TOPLAM: 36 MEZAR / 376 KİŞİ

BİTLİS

*1993 – Bitlis Merkez Lêrd ve Sisor köyleri yolu üst kısmı: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 33 PKK militanı toplu halde gömüldüğü köy yolunun üst tarafındaki toplu mezar.

*1993 - Bitlis Merkez Arap Köprüsü mevki: Bitlis’in Şex Cuma alanında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanı, daha sonra askerler tarafından Bitlis merkeze getirilerek Arap Köprüsü mevkiinin yanında bulunan eski Ziraat Hayvan Yetiştirme binasının alt kısmında bulunan şehir mezarlığının yanına toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1993 – Bitlis Merkez Zingil Köprüsü Qeşemerg mevkii: Meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanının çatışma sonrası Bitlis Deresi’nin 25. Kilometresinde bulunan Zingil Köprüsü yakınındaki Qeşemerg mevkiinde toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1994 - Bitlis Merkez Arap Köprüsü mevki: Bitlis’in Duav Yaylası’nda meydana gelen çatıştama yaşamını yitiren 5 PKK militanı, çatışma sonrası askerler tarafından Bitlis merkeze getirilerek Arap Köprüsü mevkiinin yanında bulunan eski Ziraat Hayvan Yetiştirme binasının alt kısmındaki şehir mezarlığının yanına 3’ü ayrı, 2’si ayrı bir şekilde iki ayrı toplu mezara gömüldü.

*1994 – Bitlis Merkez Bitlis Deresi Küfendür Hanı yanı: Askerler tarafından infaz edildiği belirtilen 3 sivil öldürüldükten sonra bir panzerle Küfendür Hanı’nın yanında açılan bir çukura toplu halde gömüldü.

*1994 – Bitlis Hizan İlçesi kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1994 – Bitlis Mutki İlçesi Arsan Deresi (Newala Warê Hiro) bölgesi: Pusuya düşürülerek öldürülen 7 PKK militanından 6’sı aynı alanda toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1994 - Bitlis’in Tatvan İlçesi Kokarsu (Arpêt) Köyü Gelîyê Karoka bölgesi: 33 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1994 - Bitlis’in Tatvan İlçesi Kender Dağı karşısındaki Bındaki Dağı zirvesi: 19 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1994 - Bitlis’in Tatvan İlçesi Komik Mezrası Warê Mahmut alanı: 30’a yakın sivil giyimli kişilerin bulunduğu toplu mezar.

*1995 – Bitlis Mutki İlçesi Çatalsöğüt (Xaştax) Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının cenazesinin bulunduğu toplu mezar.

*1995 - Bitlis Merkeze bağlı Hora Şêxan ve Hora Kurmanca, Şêxcuma Vadisi arasında bulunan boğaz: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1995 – Bitlis merkez İçgeçit (Xumaç) Köyü: 1995 yılının sonbaharında İçgeçit Köyü girişinde askerlerin pususuna düşen ve çıkan çatışma sonucu yaşamını yitiren 2 PKK militanı, İçgeçit Köyü mezarlığının hemen alt kısmında bulunan yere toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1995 – Bitlis Hizan İlçesi Mirmend Köyü Avaberxan kırsalı: Korucular tarafından pusuya düşürülerek yaşamını yitiren 3 PKK militanının çatışmanın yaşandığı Avaberxan mıntıkasında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1996 - Bitlis'in Cengiz Köyü köprüsünün yukarısındaki vadi: Çatışmada yaşamını yitiren 18 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Haziran 1996 - Bitlis'in Tatvan İlçesi Pıhok Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1996 – Bitlis Tatvan İlçesi Orans Köyü Çilkanî Mezrası: Çatışmada yaşamını yitiren 18 PKK militanının Çilkanî mezrasında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*12 Mayıs 1997- Bitlis'in Duav Yaylası: Çatışmada yaşamını yitiren 28 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Nisan 1997 - Bitlis'in Güroymak İlçesi ‘Su Deposu’ denilen bölge: Çatışmada yaşamını yitiren 27 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1999 – Bitlis Tatvan İlçesi Kokarsu (Arpêt) Köyü Sütlü (Karikan) Mezrası: Sütlü mezrasında korucu ve askerlerin attığı pusuda yaşamını yitiren 12 PKK militanı, çatışma sonrası arazide bırakıldı. Hayvanlar tarafından cesetleri parçalanan ve dağılan militanların kemikleri daha sonra olayı gören iki kamyoncu tarafından toplu halde bir çukura gömüldü.

*1999 – Bitlis Merkez Lêrd ve Sisor köyleri yolu alt kısmı: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının toplu halde gömüldüğü Lêrd ve Sisor köyleri yolunun altındaki toplu mezar.

*Bitlis Mutki İlçesi Jandarma Komutanlığı bahçesi: Mutki’ye bağlı Salman (Kıznu) Köyü kırsalında çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanı ile sağ yakalanarak infaz edilen 1 militanın toplu olarak gömüldüğü İlçe Jandarma Komutanlığı bahçesindeki toplu mezar.

*Bitlis ile Siirt'in Baykan ilçesi arasında bulunan Dikilitaş mevkii: Askerin attığı pusu sonucu yaşamını yitiren 40 kadar PKK militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Hizan İlçesi çöplük alan: Yeri ve tarihi henüz tespit edilemeyen bir çatışmada yaşamanı yitiren 22 PKK militanının Hizan İlçesi’nde ilçe merkezine yakın çöplük alanda gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Mutki İlçesi Çatalsöğüt (Xaştax) Köyü ormanlık alan: Çatışmamada yaşamını yitiren 17 PKK militanının gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Mutki İlçesi Senesor Mezrası: Mezranın boşaltılmasından sonra köyün kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanının mezranın okuluna toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Mutki İlçesi Meydan Kasabası Karakolu yakınları: Adı geçen bölgede çıkan iki ayrı çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanı toplu halde iki ayrı toplu mezara gömüldü.

*Bitlis Hizan İlçesi Gayda Beldesi Ava Berxan Yaylası: Meydana gelen bir çatışmada sayıları tespit edilemeyen bir grup PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Merkez Merkok Köyü yol ayırımı: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının Merkok yol ayırımının altında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Merkez Kemertepe Dağı: Kemertepe Dağı’nda gerçekleştirilen kapsamlı operasyonda yaşamını yitiren 33 PKK militanının aynı bölgede toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bitlis Merkez Karınca Köyü kırsalı: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

BİTLİS TOPLAM: 35 MEZAR / 485 KİŞİ

HAKKARİ

* 1992- Hakkari Şemdinli İlçesi Derecik (Rubarok) Taburu: 1992 yılında Şemdinli İlçesi kırsal alanında yaşanan çatışmalarda yaşamını yitiren 120 PKK militanının Derecik (Rubarok) İç Güvenlik Taburu’nda toplu halde gömüldüğü ve etrafının tel örgüler ve mayınlarla çevrildiği toplu mezar.

*1992 – Hakkari Yüksekova İlçesi Çiçeközü (Susyan) Köyü: Köy kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren bir PKK'liye ait mezar.

*1992 – Hakkari Yüksekova İlçesi Güvenli (Şahı) Köyü kırsalı: Yüksekova’ya bağlı İran sınırında bulunan Güvenli (Şahı) Köyü kırsalında yaşanan çatışmada yaşamını yitiren biri kadın 3 PKK militanı yakıldıktan sonra köy mezarlığına defnedildi.

*1993 – Hakkari Yüksekova İlçesi Vargeniman Köyü: İran sınırında bulunan Vargeniman Köyü'nde 3 genç köylü ile 4 PKK militanı toplam 7 kişinin toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

* 1993 – Hakkari Yüksekova İlçesi Mor Dağı Tavane Köyü: Köyün üst tarafında bulunan Beyaz Taş civarında 4’ü kadın 7 PKK militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1993 – Hakkari Yüksekova İlçesi Hisarki Köyü: Yüksekova’nın Pinyanîş mıntıkası Hisarki Köyü'nde çıkan çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanına ait toplu mezar.

*1993 – Hakkari kent girişindeki Büyükçiftlik bölgesi yol kenarı: Çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının cenazesinin bulunduğu toplu mezar.

*1993 – Hakkari Şemdinli İlçesi Derecik Taburu: Derecik Taburu’na yapılan baskında yaşamını yitiren 30 PKK militanının toplu halde taburun bahçesine gömüldüğü toplu mezar.

*1994 – Hakkari Yüksekova İlçesi Qirga Mirin alanı: Gerçekleştirilen askeri operasyonda çıkan çatışma sonucu yaşamını yitiren 18 PKK militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1994 – Hakkari Yüksekova İlçesi Mêrgezer alanı: Alanda gerçekleştirilen operasyonda sağ yakalanan biri kadın 3 PKK militanı infaz edilerek yakıldı. Yaşanan olay sonrası köylüler 3 militanın erimiş cesetlerini köy yakınlarında toplu halde gömdü.

*1994 – Hakkari Yüksekova İlçesi Ağaçlı (Aylava) Köyü: Köy sakini Şemsettin Yurtseven, Münür Sarıtaş ve Miktad Özeken adlı siviller askerler tarafından gözaltına alınarak öldürüldükten sonra Yüksekova Jandarma Taburu'nda toplu olarak gömüldü.

*1994 - Hakkari Şemdinli İlçesi Derecik İç Güvenlik Taburu: Ormancık Köyü’nde gözaltına alınan ve kendilerinden bir daha haber alınamayan 12’si korucu 14 kişinin cenazesinin kurşuna dizildikten sonra taburun bahçesine gömüldüğü toplu mezar.

*1995 – Hakkari Yüksekova İlçesi Perihan Karakolu: Yüksekova İlçesi’ne bağlı İran sınırında bulunan Perihan Karakolu çevresinde çatışmalarda yaşamını yitiren 16 PKK militanının içerisinde bulunduğu toplu mezar. Aynı noktada 8 İran Kürdistan Demokrat Partisi (İKDP) peşmergesinin de bulunduğu toplu mezar.

*1995 – Hakkari Yüksekova İlçesi Bostancı (Golord) Köyü: İlçeye bağlı Bostancı Köyü’nde çıkan çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının aynı Köyde Mezran Mahallesi Binberi Çinar noktasında toplu halde gömüldükleri toplu mezar. Aynı çatışmada yaşamını yitiren 13 PKK'li aynı bölgeye yakın bir noktada gömüldü. Toplu mezarda Dildar kod adlı İrfan Danış adlı PKK'li de bulunuyor.

*1995 – Hakkari Yüksekova İlçesi Esendere Beldesi Dereiçi (Birdik) Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren Bedran Van kod adlı PKK militanına ait mezar.

*1995 - Hakkari Yüksekova İlçesi Esendere Beldesi Yediveren (Kember) Köyü: Esendere Beldesi’ne bağlı Yediveren Köyü'nde çıkan bir çatışmada yaşamını yitiren Agiri Guyi ve Dilbirin Eruh kod adlı PKK militanlarına ait toplu mezar.

*1995 – Hakkari Şemdinli İlçesi Durak (Durî) Karakolu: Şemdinli'ye bağlı Durak (Duri) Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanını, Durak Karakolu önünde bulunan köprü altına toplu halde gömüldü.

*1995 – Hakkari Şemdinli İlçesi Ortaklar (Bêsosin) Köyü: Ortaklar Köyü’nde silahsız olarak korucular tarafından yakalanan 6 PKK militanı askerler tarafından öldürüldükten sonra karakolun üst kısmında bulunan tepeliğe toplu olarak gömüldü.

*2005 – Hakkari Yüksekova İlçesi Suretli (Zêvesor) Köyü: Yüksekova’ya bağlı Dağlıca (Oramar) mıntıkasında bulunan Suretli (Zêvesor) Köyü Cihî Varan alanında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 6 PKK militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*2005 – Hakkari Yüksekova İlçesi Suretli (Zêvesor) Köyü: Yüksekova'ya bağlı Dağlıca (Oramar) mıntıkasında bulunan Suretli (Zevesor) Köyü Cihî Varan alanında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1996 – Hakkari Yüksekova İlçesi Akalın (Bajêrge) Köyü: Yüksekova’ya bağlı Tîloran Köyü kırsalında sağ yakalanan Govi Aşireti’ne mensup 7 sivil vatandaş, askerler tarafından öldürüldükten sonra Yüksekova İlçesi’ne bağlı Akalın (Bajîrge) Köyü mezarlığına toplu olarak gömüldü.

*1996 – Hakkari Yüksekova İlçesi Birdik Köyü kırsalı: Yüksekova’ya bağlı Birdik Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanı ile hemen ardından yaşamını yitiren 1 PKK militanının askerler tarafından aynı yerde toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1996 – Hakkari Yüksekova İlçesi Kısıklı (Dilezî) Köyü: Yüksekova’ya bağlı Kısıklı (Dilezî) Köyü'nde yaşanan çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1998 – Hakkari Kavaklı (Marinus) Köyü: Kavaklı Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının köy içinde bulunan Pişta Aşi’de toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1998 – Hakkari Demirli Köyü kırsalı: Çıkan çatışmada yaşamını yitiren 12 PKK militanından 8’inin cenazesi toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Haziran 1999 – Hakkari Yüksekova İlçesi Yeşiltaş Köyü Reşko Tepesi Erbuş Yaylası: Yeşiltaş (İştazın) ile Darıca (Serpil) köyleri arasında bulunan Cilo Dağı mıntıkasında yaşanan çatışmada yaşamını yitiren 13 PKK militanı, çatışma sonrası Cilo Dağı eteklerinde bulunan Reşko Tepesi Erbuş Yaylası’nda iki ayrı noktaya toplu halde gömüldü.

*Hakkari Çaltıkuru (Sêvîn) Köyü Gola Gewro mıntıkası: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının cenazesi toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Hakkari Şemdinli İlçesi Örencik (Bênavok) Köyü üst kısmı: Çıkan bir çatışmada yakılarak öldürüldüğü ileri sürülen 8 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Hakkari Yüksekova İlçesi Esendere Beldesi Ovaiçi (Basan) Köyü: Esendere Beldesi’ne bağlı Ovaiçi (Basan) Köyü yaylasında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 6 PKK militanına ait 2 ayrı toplu mezar.

*Hakkari Yüksekova İlçesi Deştlok alanı: Yüksekova’ya bağlı Deştlok alanında bulunan yaylada çıkan bir çatışmada yaşamanı yitirdikten sonra askerler tarafından toplu halde gömülen 6 PKK militanına ait toplu mezar.

HAKKARİ TOPLAM: 33 MEZAR / 347 KİŞİ

BİNGÖL

*1928 – Bingöl Genç İlçesi Büyükçağ Köyü: Şeyh Sait ayaklanmasının ardından bölgede başlatılan büyük harekat sırasında 1928 yılında Bingöl ili Genç İlçesi Büyükçağ Köyü’nü basan askerler köyde bulunan erkek-kadın-çocuk 85 kişiyi bir evin içerisine doldurarak, evi ateşe verdi. Diri diri yakılan 85 kişiden biri kurtulurken, geri kalan 84 köylü evin içinde yanarak can verdi ve içinde bulundukları ev başlarına yıkılarak mezarları oldu. 84 kişinin içinde bulunduğu toplu mezarın halen aynı bölgede duruyor.

*1992 – Bingöl Genç İlçesi Xeylan Köyü: Köyün kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının dere kenarında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Mayıs 1992 – Bingöl Merkez Düzağaç Mezarlığı: Bingöl’ün Solhan İlçesi’nde meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 23 PKK militanın cenazesi çatışma sonrası askerler tarafından Bingöl merkez Düzağaç mezarlığına toplu halde gömüldü.

*Mart 1994 – Bingöl Merkaz Düzağaç Mezarlığı: Bingöl’ün Adaklı İlçesi kırsalında gerçekleştirilen operasyon sonucu meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 34 PKK militanından 14’ünün cenazesi aileleri tarafından alınırken, 20 militanın cenazesi Bingöl merkez Düzağaç Mezarlığı’nda toplu halde gömüldü.

*1996 – Bingöl Genç ilçesi Büyükçağ (Hegaderê) Köyü’nün alt kısmında geçen iki derenin birleştiği nokta: Atmaca operasyonunda yaşamını yitiren 3 PKK militanının gömüldüğü toplu mezar.

*Mart 1997 – Bingöl Yedisu İlçesi Jandarma Komutanlığı’nın yanı: Yedisu kırsalında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 13’ü kadın 43 PKK militanının çatışma sonrası toplu halde gömüldüğü Yedisu İlçe Jandarma Komutanlığı bahçesinin yan tarafındaki toplu mezar.

*6 Mart 1998 – Bingöl Yedisu İlçesi eski adliyenin yan tarafı: Yedisu İlçesi Akımlı (Dînik) Köyü Tuzluca mezrasında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 30 PKK militanının gömülü olduğu Yedisu eski adliye binasının yan tarafındaki toplu mezar.

*24 Eylül 2000 – Bingöl Yedisu İlçesi Goma Kotan mezrası: 5 PKK militanından 4’ü askerler tarafından sağ yakalanıp öldürüldü, daha sonra askerler tarafından Yedisu Jandarma Komando Komutanlığı bahçesine gömüldü.

*Bingöl Genç İlçesi ile Diyarbakır’ın Lice ve Hani ilçeleri arası Seli Dağı: Çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanının gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl’ün Genç İlçesi ile Diyarbakır’ın Lice İlçesi arasındaki kırsal bölge: 4’ü sivil 8’i PKK militanlarına ait olan toplam 12 kişinin bulunduğu toplu mezar.

*Bingöl Kığı İlçesi şehir mezarlığı: 90’lı yıllarda çatışmalarda yaşamını yitiren 34 PKK militanı çeşitli zamanlarda getirilerek ilçe mezarlığına defnedildi. (Mezarların krokileri belediyede mevcuttur)

*Bingöl Yayladere İlçesi şehir mezarlığı: Yayladere belediyesinden alınan bilgilere göre biri kadın 6 PKK militanının cenazeleri ilçe mezarlığına defnedildi.

*Bingil Merkez Düzağaç mevkiindeki şehir mezarlığı: Belediye yetkililerinden alınan bilgilere göre 1992 yılına ait 6, 1993 yılına ait 43, 1994 yılına ait 31, 1995 yılına ait 10, 1996 yılına ait 9, 1997 yılına ait 7, 1998 yılına ait 3, 1999 yılına ait 4, 2000 yılına ait 2, 2005 yılına ait 1 ve hangi tarihte getirildiği bilinmeyen 6 PKK militanının bulunduğu toplam 122 kişiye ait toplu mezar Bingöl Düzağaç mevkiindeki şehir mezarlığında bulunmaktadır.

*Bingöl Merkez Gökçekanat Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının köy yakınlarında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl Merkez Çiriş Köyü: Meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanının köyün kırsal bölgesinde toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl Merkez Şaban Köyü: Meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanının köye yakın kırsal kesimde toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl Karlıova İlçesi şehir mezarlığı: Karlıova kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanı çatışma sonrası Karlıova ilçe merkezine getirilerek ilçe mezarlığına toplu halde gömüldü.

* Bingöl Karlıova İlçesi şehir mezarlığı: Karlıova kırsalında meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 10 PKK militanının ilçe mezarlığına toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl Karlıova İlçesi Kıraçtepe Köyü kırsalı: Yaşamını yitiren 1 PKK militanı Kıraçtepe Köyü kırsalında açılan bir mezara defnedildi.

*Bingöl Genç İlçesi Servi (Siwan) Beldesi top sahası: Servi Beldesi kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanının daha sonra beldeye getirilerek futbol sahası olarak kullanılan alanın yanına toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl Adaklı İlçesi Karêr mıntıkası Sarıdibek (Korkan) Köyü Warêkoyî Yaylası: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının cenazesi Sarıdibek Köyü’nün Warêkoyî Yaylası’nda toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Bingöl Adaklı İlçesi şehir mezarlığı: Meydana gelen bir çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının Adaklı ilçe mezarlığında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

BİNGÖL TOPLAM: 33 MEZAR / 468 KİŞİ

VAN

*Haziran 1993 - Van Erciş İlçesi Seyit Muhammet Mezarlığı: Erciş’in Zilan Köyü kırsalı Çatışmada yaşamını yitiren biri kadın 4 PKK militanının ilçe merkezinde bulunan Seyit Muhammet Mezarlığında toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1994 - Van'ın Özalp İlçesi Kırkçalı Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 10 PKK militanı askerler tarafından köye yakın bir yerde topluca gömüldüğü toplu mezar.

*1994 - Van'ın Gürpınar İlçesi Yalınca (Dim) Köyü: Gürpınar'ın Tüzek Köyü'nün üst kısımlarında ve Hakkari, Şırnak ile Van arasında bulunan Çiyareşk alanında çıkan çatışmada yaşamını yitiren biri kadın 42 PKK militanı ile başka bir çatışmada yaşamını yitiren 3 militanın gömülü olduğu toplu mezar.

*1994 - Van’ın Gürpınar İlçesi Tüzek Köyü Payizava mıntıkası: Tüzek Köyü’nde bulunan 45 kişinin içinde bulunduğu toplu mezarın haricinde aynı bölgede çıkan çatışmalarda yaşamını yitiren 21 kişinin toplu halde gömüldüğü 3 ayrı toplu mezar. Toplu mezarların ikisinde 8’er kişi, birinde ise 5 kişi olduğu belirtiliyor.

*1994-1995 – Van’ın Çaldıran İlçesi ilçe mezarlığı: Çaldıran İlçesi’ne bağlı Demircik (Tirşik) Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanının, çatışma sonrası getirildiği ilçe merkezinde halka teşhir edildikten sonra ilçe mezarlığında toplu halde gömüldükleri toplu mezar.

*1995 – Van’ın Başkale İlçesi Dêrişk Karakolu: Başkale’ye bağlı Mordağları Geliyê Xaşkan mıntıkasında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 1 PKK militanını Dêrişk Karakolu’na defnedildi.

*1995 - Van Gürpınar İlçesi Taşraca Köyü kırsalı: Uçaklarla havadan yapılan bombardıman ve atılan kimyasal bombalar sonucu yaşamını yitiren 45 PKK militanı askerler tarafından kazılan çukura üst üste atılarak gömüldüğü toplu mezar.

*1995 - Van Özalp İlçesi Kırkçalı (Hezarê) Köyü mezarlığı: Çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1997 – Van Bahçesaray İlçesi Kirapet Tepesi: Çatışmada yaşamını yitiren 1 PKK militanına ait mezar.

*Kasım 1997 – Van Başkale İlçesi Akçalı (Sewkan) Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Eylül 1998 – Van Gürpınar İlçesi Çepkanlı (Pagan) Köyü: Meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının köy yakınlarında toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1998 – Van Bahçesaray İlçesi ilçe çıkışında yol kenarı: Bahçesaray İlçesi Kevirê Kalo mıntıkasında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanı, daha sonra Bahçesaray ilçe merkezine getirilerek ilçe çıkışındaki yol kenarına belediye ekipleri tarafından toplu halde gömüldü.

*Ekim 1998 – Van Çatak İlçesi Andiçen (Kelehê) Köyü kırsalındaki mağara: Çatak İlçesi ile Şırnak’ın Beytüşşebap İlçesi arasında bulunan bölgede gerçekleştirilen operasyonda aralarında Alman Araştırmacı Andrea Wolf’un da bulunduğu 3’ü kadın 41 PKK militanının cenazesi çatışmanın yaşandığı mağarada toplu halde bırakıldı. Mağara askerler tarafından patlayıcılarla yıkılarak, içindeki cenazelerin üzerine yıkıldı.

*Ekim 1998 – Van Çatak İlçesi Görentaş (Gorandeşt) Köyü Badılgali Yaylası: Adı geçen bölgede operasyon düzenleyen askerler, Badılgali Yaylası’ndan geçiş yapan 28 PKK militanı ile militanların esir aldığı 14 köy korucusunu havadan bombardıman yaparak öldürdüğü ileri sürüldü. Askerler ardından korucuların cenazelerini aldıktan sonra 28 militanın cenazesini üst üste yığarak ateşe verirken, olaya tanıklık eden köylüler de cenazeleri toplu halde bir noktaya defnetti.

*12 Ekim 1998 – Van Gevaş Atalan (Ertelan) Köyü Mezarlığı girişinin sol tarafı: Van Gevaş, Bahçesaray ve Çatak ilçe sınırlarının buluştuğu kırsal alanda çıkan çatışmada yaşamını yitiren 6 PKK militanının gömülü olduğu toplu mezar.

*12 Ekim 1998 –Van Gevaş, Bahçesaray ve Çatak ilçe sınırlarının buluştuğu kırsal alan: Aynı bölgede çıkan çatışmada yaşamını yitiren 26 PKK militanının gömülü olduğu toplu mezar.

VAN TOPLAM: 18 MEZAR / 257 KİŞİ

ŞIRNAK

*7 Nisan 1990 – Şırnak Beytüşşebap İlçe merkezi: Beytüşşebap İlçesi Komete kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 22 PKK militanı çatışma sonrası helikopterle ilçe merkezine getirildikten sonra belediye ekipleri tarafından toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1991- Şırnak’ın Beytüşşebap İlçesi: Beytüşşebap İlçesi’ne bağlı Şikefta Reşi alanında askerler ile PKK militanları arasında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 38 PKK’li Beytüşşebap'ta toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*6 Mart 1994 - Şırnak merkez Giver (Kuşkonar) Köyü: PKK'lilerin bulunduğu gerekçesiyle havadan atılan kimyasal bombalar sonrası köyde bulunan 6'sı bebek olmak üzere 24 köylü hayatını kaybetti. Köylülerin cenazeleri asker zoruyla toplu halde gömüldü.

*1993 – Şırnak’ın Silopi İlçesi Görümlü Köyü Tabur bahçesi: Görümlü köyünde 1993 yılında askerler tarafından gözaltına alınıp karakola getirilen ve kendilerinden bir daha haber alınamayan 6 köylü öldürüldükten sonra Görümlü Taburu bahçesine gömüldüğü toplu mezar.

*1994 – Şırnak’ın Beytüşşebap İlçesi Kato Dağı: Beytüşşebap İlçesi’ne bağlı Kato dağlarının Derya Zerbiliş mıntıkasında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 10 PKK militanına ait toplu mezar.

*1996 – Şırnak Merkez Balveren Beldesi Milli Taburu helikopter pisti: Balveren Beldesi yakınlarında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 2’si kadın 5 PKK militanının cenazeleri, çatışma sonrası Milli Taburu’na götürülerek tabura 500 metre mesafedeki helikopter pistine iki ayrı çukura toplu halde gömüldü.

*11 Mayıs 1999 – Şırnak’ın Silopi İlçesi Cudi Dağı Ballıkaya (Bilika) Köyü kırsalı: Köyün kırsalında bulunan bir mağarada kuşatılan 20 PKK militanı daha sonra kimyasal silah kullanıldığı ileri sürülen bir saldırı sonucu yaşamını yitirdi ve toplu halde aynı bölgede gömüldü.

*27 Haziran 2007 - Şırnak’ın Uludere İlçesi Kela Memê Dağı eteği: Çatışmada yaşamını yitiren ve 8 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*14 Temmuz 2005 – Şırnak’ın Beytüşşebap İlçesi Faraşin Yaylası Tuzekê Köyü: Askerlerin operasyonu sonucu çıkan çatışmada kimyasal gaz kullanılması sonucu yaşamını yitiren 5 PKK militanı, çatışma sonrası toplu halde bir çukura gömüldü.

*23 Ağustos 2007 – Şırnak’ın Uludere İlçesi Uzungeçit Beldesi: Askerlerin operasyonu sonucu çıkan çatışmada yaşamını yitiren ve cenazeleri ailelerine verilmeyerek toplu halde Uzungeçit Beldesi mezarlığına gömülen 11 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Şırnak Silopi İlçesi ilçe mezarlığı: 90’lı yıllarda kaybedilerek öldürülen 50’ye yakın sivil vatandaşın olduğu toplu mezar.

*Şırnak Silopi İlçesi BOTAŞ tesisleri JİTEM’e ait karargahın kuyuları: Kaybedilen onlarca sivil vatandaş ve çatışmalarda yaşamını yitiren PKK militanlarının bulunduğu toplu mezar. (Net sayı bilinmiyor)

*10 Haziran 1994 – Şırnak Silopi İlçesi Çukurca (Kortûk) Köyü Bozamir Deresi: JİTEM tarafından kaçırılarak kaybedilen Murat Aslan’ın cenazesi İtirafçı Abdulkadir Aygan’ın tarifi üzerine İHD’nin girişimleri sonucu bulunduğu yerden Nisan 2004 tarihinde çıkarıldı.

ŞIRNAK TOPLAM: 14 MEZAR / 204 KİŞİ

BATMAN

*Temmuz 1993 - Batman'ın Sason ile Kozluk ilçeleri arasındaki Halqis Dağı’nda bir mağara: Çıkan çatışmada kullanılan kimyasal gazla öldürüldükleri iddia edilen 11 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1995 – Batman’ın Gercüş İlçesi Behiva Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 3’ü kadın 13 kişilik PKK militanı askerler tarafından açılan çukura toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1998 - Batman'ın Kozluk İlçesi Yanıkkaya (İsmailka) Köyü: Çatışmada yaşamını yitiren 3'ü kadın 10 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1998 - Batman Sason İlçesi Balbaşı (Heribê) ve Sergawê köyleri kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 18 PKK militanının askerler tarafından toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*22 Ağustos 1998 - Batman'ın Kozluk İlçesi Bekirhan Beldesi Bınuniyê köyü kırsalı: Çoğu silahsız 11 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*Şubat 1999 – Batman’ın Sason İlçesi Tanzê ve Heribê köyleri arasında bulunan vadi: Çıkan çatışmada öldürülen ve çoğu silahsız olan 17 PKK militanı ve Tanzê köyünden yaşları 9 ve 11 olan 2 çobanın bulunduğu toplu mezar.

*23 Şubat 1999 – Batman Merkez Çayüstü (Bêda) Köyü kırsalı: Çatışmada yaşamını yitiren 3 PKK militanının gömülü olduğu toplu mezar.

*11 Mart 1999 – Batman Sason İlçesi Golav mıntıkası: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*Batman’ın Sason İlçesi kimsesizler mezarlığı: 90’lı yıllarda çeşitli tarihlerde yaşanan çatışmalarda yaşamını yitiren 60 PKK militanının belediyeye ait kimsesizler mezarlığına hem toplu hem ayrı ayrı gömüldüğü toplu mezar. (Kayıtlar Belediyede mevcuttur)

*Batman’ın Kozluk İlçesi kimsesizler mezarlığı: 90’lı yıllarda çeşitli tarihlerde yaşanan çatışmalarda yaşamını yitiren 25 PKK militanının belediyeye ait kimsesizler mezarlığına hem toplu hem ayrı ayrı gömüldüğü toplu mezar. (Kayıtlar Belediyede mevcuttur)

BATMAN TOPLAM: 11 MEZAR / 198 KİŞİ

MARDİN

*29 Ekim 1990 – Mardin Kızıltepe İlçesi Xurs Köyü Blokan kırsalı: Meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren biri kadın 7 PKK militanının çatışmanın yaşandığı alanda toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1990 – Mardin belediye mezarlığı: Mardin’in Savur İlçesi kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 11 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*15 Ağustos 1992 – Mardin Derik İlçesi cezaevi yanındaki alan: Derik İlçesi’nin Üçyol mevkiindeki bulunan Çeliksel Petrol tesislerinde PKK ilk eylem başlattığı tarih olan 15 Ağustos’u kutlayan kitleye askerler tarafından açılan ateş sonucu Necat Türk, Rıda Yavuz ve Serhat Bilen yaralandı. Yaralı üç sivil vatandaş, daha sonra askerler tarafından gözaltına alınırken, kendilerinden bir daha haber alınamadı. 3 vatandaşın daha sonra öldürülerek, toplu halde Derik ilçe cezaevi yanındaki boş alana gömüldüğü belirtiliyor.

*1993 - Mardin Kızıltepe Uzunkaya Köyü Blokan Mezrası: Köyün kırsalında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanı, askerlerin zorlaması üzerine köylüler tarafından çatışma bölgesinden alınarak, köye yakın Dara Xemlê denilen bir ağacın yanına toplu halde defnetti.

*1993 – Mardin Savur İlçesi Evkuran (Dertyan) Köyü İlköğretim Okulu bahçesi: Savur İlçesi’ne bağlı Evkuran Köyü Keçiköprü kırsal alanında başlatılan operasyonda yaşamını yitiren 3 PKK militanı, çatışma sonrası Evkuran Köyü İlköğretim Okulu’nun bahçesine getirilerek, burada kazılan bir çukura toplu halde gömüldü. (Boşaltılan köye sonraki yıllarda geri dönüş yapan köylülerin toplu mezardaki 3 cenazeyi çıkararak köy mezarlığına defnettiği belirtiliyor)

*1993 – Mardin Derik İlçesi kimsesizler mezarlığı: JİTEM tarafından kaçırılarak gözaltına alanın ve daha sonra kaybedilen 3 sivil vatandaşın gömüldüğü toplu mezar

*1994 – Mardin Nusaybin İlçesi Bagok Dağı Üçköy mevkii: Çatışmada yaşamını yitiren 4 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1994 – Mardin Nusaybin İlçesi Bagok Dağı: Çatışmada yaşamını yitiren 17 PKK militanının bulunduğu toplu mezar.

*1994 – Mardin Mazıdağı Tırbık Köyü Gübretepe mağarası: Tırbık Köyü kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 2 PKK militanı çatışmanın yaşandığı Gübretepe mağarasının içerisine toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1996 – Mardin’in Midyat İlçesi Bagok Dağı Üçköy (Sêdarê) kırsalı: Bagok Dağı’nda meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 9 PKK militanının daha sonra askerler tarafından toplu halde gömüldüğü eski köy yolundaki toplu mezar.

*20 Ocak 1999 – Mardin Nusaybin İlçesi Girmeli Beldesi kırsalı: Girmeli Beldesi yakınlarındaki Bagok Dağı kırsalında başlatılan operasyonda yaşamını yitiren 20 PKK militanından 18’i Sivilitke Tepesi’nin güney yamacında, tepenin üst noktasından 100 metre kadar aşağıdaki güneydoğu yamacında 30 metrekarelik bir toplu mezara gömüldü. Çatışmada sağ yakalanan iki militan ise, ayrı ayrı infaz edildikten sonra toplu mezarın bulunduğu bölgeye yakın iki farklı noktaya gömüldü.

*21 Ocak 1999 – Mardin Nusaybin İlçesi Bagok Dağı Kelha Hetma bölgesi: 20 PKK militanının yaşamını yitirdiği Bagok Dağı operasyonundan bir gün sonra Kelha Hetma denilen bölgede meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının aynı bölgede kazılan bir çukura gömüldüğü toplu mezar.

MARDİN TOPLAM: 14 MEZAR / 98 KİŞİ

DERSİM

*1937-38 – Dersim Alacık Köyü Roşnek Mezrası Çoleneser mevkii: 1937-38 yıllarında gerçekleşen Dersim katliamı sırasında isyanı bastırmak isteyen askerler tarafından öldürülen ve iki noktada bulunan 230 sivil kişiye ait kemiklerin bulunduğu toplu mezar.

*Nisan 1997 – Dersim Ovacık İlçesi Yaylaönü Köyü kırsalı: Ovacık İlçesi’ne bağlı Yaylaönü Köyü kırsalında yaralı olarak ele geçirilen 6 PKK militanın yakalandıktan sonra infaz edilerek toplu halde çatışmanın olduğu bölge açılan bir çukuru gömüldü. 6 kişiden biri olan Celal Polat’ın cenazesi daha sonra ailesinin girişimleri sonucu mezardan çıkarıldı.

*25 Nisan 1997 – Dersim Çemişgezek İlçesi Aliboğazı mevkii: Aliboğazı’nda meydana gelen şiddetli çatışmada yaşamını yitiren 24 PKK militanında 9’u ayrı 2’si ayrı iki ayrı toplu mezara gömüldü. Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK’linin cenazesi ise Dersim merkezdeki kimsesizler mezarlığına defnedildi. Yaşamını yitiren diğer 6 militanın akıbeti ise bilinmiyor.

DERSİM TOPLAM: 5 MEZAR / 259 KİŞİ

ELAZIĞ

*1993 – Elazığ Karakoçan İlçesi Yolçatı Köyü kırsalı: Bir ihbar sonucu pusuya düşürülerek yaşamını yitiren 4 PKK militanı, çatışma sonrası Karakoçan Belediyesi tarafından Yolçatı Köyü yakınlarında bir çukura toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

*1993-2010 arası– Elazığ Asri Mezarlığı: Karakoçan, Kovancılar, Maden, Arıcak, Pertek ve Dersim kırsalında çıkan çatışmalarda yaşamını yitiren 50’ye yakın kişinin gömüldüğü toplu mezar. Şırnak’ın Silopi İlçesi’nde JİTEM tarafından kaçırılan ve kendisinden bir daha haber alınmayan Hasan Ergül'ün cenazesi İHD’nin girişimleri sonucu Nisan 2009 tarihinde Elazığ kimsesizler mezarlığında ortaya çıktı.

ELAZIĞ TOPLAM: 3 MEZAR / 55 KİŞİ

AĞRI

*1989-1994 – Ağrı Diyadin İlçesi: Tendürek Dağı kırsal kesiminde çeşitli zamanlarda çıkan çatışmada yaşamını yitiren 36 PKK militanı ile 5 sivil vatandaşın toplu olarak gömüldüğü toplu mezar.

*1993 – Ağrı Hamur İlçesi Musabey Köyü: Hamur kırsalında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 12 PKK militanının çatışma sonrası toplu halde gömüldüğü Musabey Köyü’ndeki toplu mezar.

AĞRI TOPLAM: 2 MEZAR / 53 KİŞİ

IĞDIR

*1994 – Iğdır Tuzluca İlçesi Tuzla mezarlığı: Kars’ın Kağızman İlçesi Güzeldere Vadisi’nde çıkan çatışmada yaşamını yitiren 4’ü kadın 16 PKK militanından 14’ünün toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

IĞDIR TOPLAM: 1 MEZAR / 14 KİŞİ

ARDAHAN

*Eylül 1992 - Ardahan Göle İlçesi Şenkaya bölgesi: Göle İlçesi’ne bağlı Şenkaya mıntıkasında gerçekleştirilen operasyon sonucu meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 19 PKK militanı önce ilçe merkezine getirilerek teşhir edildi, daha sonra yine çatışmanın yaşandığı bölgeye götürülerek toplu halde gömüldü.

ARDAHAN TOPLAM: 1 MEZAR / 19 KİŞİ

KARS

*1994 – Kars Merkez Asri mezarlığı yanı: Kars’ın Ermenistan sınırında bulunan alanda gerçekleştirilen operasyonda yaşamını yitiren 7 PKK militanı, merkez Asri Mezarlığı yanında bir çukur kazılarak gömüldüğü toplu mezar.

KARS TOPLAM: 1 MEZAR / 7 KİŞİ

ADIYAMAN

*17 Mayıs 1994 – Adıyaman kimsesizler mezarlığı: Malatya’dan PKK’ye katılmak amacıyla Adıyaman’ın Bêzar Dağı’na giden 22 genç, burada buluştukları 6 PKK militanıyla birlikte askerlerin düzenlediği operasyonda yaşamını yitirdi. Yaşamını yitiren 28 kişiden 11’inin cenazesi aileleri tarafından alınırken, 17 kişi, Adıyaman kimsesizler mezarlığına toplu halde gömüldü.

ADIYAMAN TOPLAM: 1 MEZAR / 17 KİŞİ

MALATYA

*1995 – Malatya Arguvan İlçesi Çobandere Köyü kırsalı: Çobandere Köyü Xerip Yaylası’nda çıkan çatışmada yaşamını yitiren 5 PKK militanının cenazesi köylüler tarafından alınmak istenmesine rağmen, askerlerce köylülere verilmeyerek çatışmanın yaşandığı bölgede toplu halde bıraktı.

MALATYA TOPLAM: 1 MEZAR / 5 KİŞİ

GAZİANTEP

*15 Ağustos 1994 – Gaziantep İslahiye İlçesi belediye mezarlığı: İslahiye Kilis arasında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 10 PKK militanının toplu halde gömüldüğü toplu mezar.

GAZİANTEP TOPLAM: 1 MEZAR / 10 KİŞİ

HATAY

*16-19 Mart 1998 – Hatay Erzin İlçesi Mahmudiye Mezarlığı: Amanos Dağlarında meydana gelen çatışmada yaşamını yitiren 8 PKK militanı, önce Erzin şehir mezarlığına gömüldü. Ancak ülkücülerin baskıları sonucu cenazeler buradan çıkarılarak İlçedeki Mahmudiye Mezarlığı’nın alt kısmındaki dere yatağına toplu halde gömüldü.

HATAY TOPLAM: 1 MEZAR / 8 KİŞİ

ŞANLIURFA

*3 Haziran 1994 – Urfa Suruç İlçesi Bilgen Köyü Akdoğan (Xeremsar) mezrası: Gözaltına alındıktan sonra kendisinden bir daha haber alınamayan Mustafa Saygı’nın cenazesi, define arayan defineciler tarafından 11 Aralık 2009 tarihinde bulundu.

*Şanlıurfa Siverek İlçesi ilçe mezarlığı: 90’lı yıllarda çatışmalarda yaşamlarını yitiren PKK militanlarına ve kaçırılarak kaybedilen sivillere ait olduğu belirtilen 15 kişiye ait cesedin Siverek İlçesi kimsesizler mezarlığına defnedildiği belirtiliyor.

ŞANLIURFA TOPLAM: 2 MEZAR / 16 KİŞİ

ORTAYA ÇIKAN (AÇILAN) TOPLU MEZARLAR

*1989 - Siirt Merkez Newala Qasaba (Kasaplar Deresi): Savcılık tarafından yapılan kazı sonucu 8 kişinin cesedine ulaşıldı.

*1993 - Diyarbakır Kulp İlçesi Alacaköy Kepre Mezrası: Askerler tarafından gözaltına alındıktan sonra katledilen 11 köylüye ait toplu mezar 4 Kasım 2004 tarihinde İHD’nin girişimleriyle savcılık tarafından açıldı.

*1994 – Diyarbakır Kulp İlçesi Bağcılar Köyü Düzpelit Mezrası Kevrêkok mevkii: 8 sivil kişiye ait toplu mezar 9 Mayıs 2003 tarihinde ortaya çıktı.

*28 Mayıs 1994 – Diyarbakır’ın Lice İlçesi Yalımlı (Xosar) Köyü: Güvenlik güçleri tarafından kaybedilen Bahri Budak (61) ile torunu Metin Budak’ın (14) kemikleri Mayıs 2005’te İHD’nin girişimleri sonucu ortaya çıkarıldı.

*Şırnak Silopi İlçesi ilçe mezarlığı: 90’lı yıllarda kaybedilerek öldürülen 50’ye yakın sivil vatandaştan 4’ünün cenazesi yapılan kazı sonucu ortaya çıktı.

*21 Haziran 1995 – Mardin’in Savur İlçesi ile Midyat İlçesi arasındaki Dereiçi mevkiindeki kireç kuyusu: Çatışmada yaşamını yitiren 7 PKK militanının cenazesinin gümülü olduğu kireç kuyusu Diyarbakır Barosu’nun girişimleri sonucu açıldı ve kemikler Adli Tıp’a gönderildi.

*1995- Batman’ın Gerçüş İlçesi Yayladüzü Köyü Bahavi mevkii: 1995 yılında çıkan çatışmada yaşamını yitiren 13 PKK'linin toplu şekilde gömüldüğü toplu mezar, İHD’nin girişimleri sonucu 9 Haziran 2010 tarihinde savcılık tarafından açıldı ve 11 kişinin kemiklerine ulaşıldı.

*1997 - Diyarbakır'ın Lice İlçesi Dibek Köyü: JİTEM elemanları tarafından gözaltına alınan ve bir daha kendilerinden haber alınamayan Sadık Ulumaskan ve oğlu Seyithan Ulumaskan’ın cenazeleri İHD’nin girişimleri sonucu savcılık tarafından yapılan kazı sonucu Temmuz 2009 tarihinde ortaya çıktı.

*Diyarbakır Mardinkapı Mezarlığı: Kaçırılarak kaybedilen 7 kişi için İHD’nin girişimleri sonucu savcılık tarafından yapılan kazılarda 4 kişinin kemiklerine ulaşıldı.

*1988-1997 - Bingöl'ün Genç İlçesi: Çatışmalarda yaşamını yitiren 38 PKK militanının cenazeleri İHD’nin girişimleri sonucu savcılık tarafından yapılan kazıda 11 Ekim 2009 tarihinde ortaya çıktı.

*Bitlis Mutki İlçesi askeri çöplük alan: 90’lı yıllarda çeşitli zamanlarda meydana gelen çatışmalarda yaşamını yitiren 36 PKK militanın toplu halde gömüldüğü iddia edilen çöplük alan İHD’nin girişimleri sonucu savcılık tarafından açıldı ve iki toplu mezarda 18 kişinin kemiklerine ulaşıldı.

*Bitlis Mutki İlçesi İlçe Jandarma Komutanlığı bahçesi: Mutki İlçe Jandarma Komutanlığı bahçesinde Mutki Savcısı’nın gözetiminde 23 Şubat 2011 tarihinde gerçekleştirilen kazılarda 6 parça kemiğe ulaşıldı. Kemiklerin bir çatışmada sağ yakalanarak Jandarma Komutanlığı’na getirilen ve daha sonra infaz edilen 5 PKK militanına ait olduğu belirtildi.

*Dersim Çemişgezek İlçesi Aliboğazı: Ailboğazı mevkiinde çıkan çatışmada yaşamını yitiren 24 PKK militanının birkaç noktaya toplu halde gömüldüğü ileri sürülen Ailboğazı mevkiinde 12 Ağustos 20011 tarihinde savcılığın gözetiminde iki ayrı noktada yapılan kazıda 7 kişiye ait kemikler ortaya çıktı.

*Dersim Çemişgezek İlçesi İlçe Jandarma Komutanlığı bahçesi: Ailboğazı mevkiinde çıkan çatışmada yaşamını yitiren 24 PKK militanından Çemişgezek İlçe Jandarma Komutanlığı’na toplu halde gömülenlerden 7’sinin kemiklerine 13 Ağustos 2011 tarihinde savcılığın denetiminde yapılan kazı sonucu ulaşıldı.

*90’lı yıllar – İstanbul, Diyarbakır, Tarsus, Konya, Ankara, Batman, Cizre: Hizbullah’ın 10 ayrı noktada açılan mezar evlerinde 54 kişiye ait cesetler 2000 yılında ortaya çıktı.

HİZBULLAH TOPLAM: 10 MEZAR / 54 KİŞİ

GENEL TOPLAM: 253 MEZAR / 3248 KİŞİ

ANF NEWS AGENCY

Hiç yorum yok: