Onların Sayesinde - 4

Dağıtımcılarımız hep hedefteydi

Özgür Basın Geleneği'nin muhabir ve yazarları silahlı saldırılarda yaralandı ve öldürüldü ama belki de asıl saldırı gazeteyi Bölge'de okurlarımıza ulaştıranlara yönelikti. Saldırıların vehametini gösterebilmek için sadece 1992-1993 yıllarında yaşananlardan kimi örnekler vermek istiyorum:

Diyarbakır'da, 15 ve 16 Kasım 1992 günleri, kimliği belirsiz kişiler iki ayrı büfeyi Özgür Gündem sattığı için kundakladı. 19 Kasım günü ise daha önce Özgür Gündem gazetesi satmaması için uyarılan bir kırtasiye dükkanı yakıldı.

Bu saldırıları protesto etmek için 22 gazetecinin Diyarbakır'da Özgür Gündem satmak istemesi, 20 Kasım 1992'de polis tarafından engellendi.

Böylesi durumun riskli oluşunu kanıtlamak istercesine, 23 Kasım günü, Özgür Gündem bürosu üç kişinin silahlı saldırısına uğradı.

29 Kasım günü kimliği belirsiz bir kişinin saldırısına uğrayan bir muhabir, yaralı olarak kurtulurken; 15 Aralık günü, yine kimliği belirsiz kişilerin saldırısına uğrayan Kemal Ekinci öldü.

15 Ocak 1993 günü saldırıya uğrayan Bulvar Büfe sahibi Eşref Yaşa, ağır yaralandı.

Daha önce Özgür Gündem satmaması yönünde uyarılan gazete büfesi sahibi Haşim Yaşa, 14 Haziran 1993'de vurularak öldürüldü. 26 Eylül 1993'te ise Özgür Gündem dağıtımı yapan bir çocuk kimliği belirsiz birinin bıçaklı saldırısına uğradı. Yine 1993 yılının Eylül ayında, Özgür Gündem dağıtımcısı Abdülkadir Altan, iki kişinin satırlı saldırısında ağır yaralandı. Saldırı polis karakolunun çok yakınındaydı ama polisler müdahale etmedi.

Bismil'de 1992 yılının Aralık ayında Özgür Gündem satmaması yönünde tehdit edilmesi üzerine İbrahim Savaş, gazeteyi satmaktan vazgeçti.

Silvan'da, Gani Amaç 18 Kasım 1992'de tehdit edilince, Özgür Gündem satışını durdurdu.

Batman'da, Muharrem İdman, 21 Kasım 1992'de aldığı tehdit üzerine Özgür Gündem satmaktan vazgeçti.

Batman'da, 21 Kasım 1992'de bir taksi şoförü olan Halil Adanır, Özgür Gündem dağıtırken, aracıyla birlikte yakıldı.

Batman'da, 2 Ocak 1993'te Özgür Gündem satan altı kişi durdurularak dövüldü, gazetelerine el konuldu. Olayı gören polis müdahale etmedi.

Ergani'de gazete ana bayi, 1993 yılı başlarında tehdit edilince, Özgür Gündem satmaktan vazgeçti.

Ergani'de bir minibüsle getirilen Özgür Gündem gazetelerine el konuldu.

Ergani'de Özgür Gündem satan bir çocuk satırlı saldırıya uğradı.

Adıyaman'da tehdit alan ana bayi, Özgür Gündem satışını durdurdu.

Kızıltepe, Mazıdağı ve Mardin merkezdeki Özgür Gündem temsilcileri tehdit edildi. Mazıdağı'ndaki dağıtım yeri kundaklandı.

Elazığ'da ana bayi Ali Doğan tehdit edildi, kırtasiye dükkanı kundaklandı. Bunun üzerine, saldırılara karşı savcılıktan koruma istedi.

HALİL ADANIR

HALİL ADANIR (32):Halil Adanır, yaklaşık üç haftadır gazete dağıtıyordu. 21 Kasım 1992 günü saat 14.00 sıralarında üç kişi müşteri olarak taksisine bindi. Eski cezaevi yakınlarında Halil Adanır'ı bayıltan kişiler, arabayı içindeki Halil Adanır'la birlikte benzin dökerek yaktılar. Halil Adanır, evli ve beş çocuk babasıydı.

LOKMAN GÜNDÜZ

LOKMAN GÜNDÜZ (20): Özürlü bir genç olan Lokman Gündüz, ayakkabı boyacılığını bırakıp, dağıtımcılığa başlamıştı. Dağıtıma başladığı ilk gün, Nusaybin'in Kışla Mahallesi'nde beyaz bir Renault araçtaki üç kişi onu yanlarına çağırdılar. Araçtan inen biri, Lokman Gündüz'ün başına ateş etti. 31 Aralık 1992 günü işlenen bu cinayette kullanılan aracın emniyete ait olduğu söyleniyor.

ORHAN KARAAĞAR

ORHAN KARAAĞAR (30): Van'da 1963 yılında doğan Orhan Karaağar, dağıtım yaptığı 3-4 ay içinde sürekli tehdit aldı. 8 Ocak 1993'te gözaltına alınıp dövüldü ve tehdit edildi. 19 Ocak 1993 günü akşam saatlerinde evine giderken, İki Nisan Caddesi'nde şiş ve satırlarla öldürüldü. Orhan'ın katilleri olduğu iddiasıyla Murat Demir ve Murat İpek hakkında Van Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan dava 2005 yılından bu yana sürüyor. Orhan, üç yıllık eşini ülkesine emanet etti.

TEĞMEN DEMİR

TEĞMEN DEMİR: Daha önce Batman büromuzda çalışan Teğmen Demir, 4 Haziran 1993 günü saat 16.00 civarında 16-17 yaşlarındaki iki kişinin saldırısına uğradı. 19 Mayıs Mahallesi'nde gerçekleşen bu saldırıda Teğmen Demir'in, başına ve boynuna 15 kurşun isabet etti. Kaldırıldığı SSK Hastanesi'nde ölen Teğmen Demir'in cenazesi Gürbereşk köyünde toprağa verildi.

HAŞİM YAŞA

HAŞİM YAŞA: Diyarbakır Ofis-Dörtyol'daki gazete bayisi olan Haşim Yaşa, 14 Haziran 1993 günü saat 07.30 sıralarında saldırıya uğradı ve hastaneye götürülürken yolda öldü. Saldırı esnasında yanında bulunan 7 yaşındaki oğlu gözaltına alındı. Haşim Yaşa'nın yeğeni Eşref Yaşa da 15 Ocak 1993 günü iki kişinin silahlı saldırısına uğramış ve ağır yaralanmıştı. Haşim Yaşa'nın yedi evladı vardı.

ZÜLKÜF AKKAYA

ZÜLKÜF AKKAYA (34): Dağıtım yapan Zülküf Akkaya, Diyarbakır'ın Balıkçılarbaşı Mahallesi'nde 28 Eylül 1993 günü saat 11.00 sıralarında üç kişinin saldırısına uğradı. Altı el ateş eden saldırganlar kaçarken, Zülküf Akkaya yaşamını yitirdi.

ADNAN IŞIK

ADNAN IŞIK (29): 1964 yılında Van'da doğan Adnan Işık, 8 Eylül 1993'ten beri Van bürosunda dağıtımcı olarak çalışıyordu. Adnan Işık, 27 Kasım 1993 günü saat 17.30 civarında Erek Mahallesi'ndeki evine giderken dört kişinin arkadan saldırısına uğradı. Saldırganlar polislerin kullandığı iki beyaz arabayla gelmişlerdi. Başına iki kurşun isabet eden Adnan Işık, saldırı ardından kaldırıldığı Van Devlet Hastanesi'nde 28 Kasım 1993 günü saat 10.30'da yaşamını yitirdi. Van'ın Şabaniye Mezarlığı'nda toprağa verilen Adnan Işık, eşi Filiz ve dört evladını ülkesine emanet etti.

YALÇIN YAŞA

YALÇIN YAŞA (13): Amca Haşim Yaşa'nın ölümü ardından Bulvar Büfe'yi işletmeye başlayan Eşref Yaşa'nın iki oğlu Yalçın Yaşa ve Yahya Yaşa (15), 10 Kasım 1993 günü Dört Ayaklı Minare yakınlarında silahlı saldırıya uğradı. Yalçın Yaşa olay yerinde ölürken, ağabeyi Yahya kafasına kurşun isabet ettiği halde ağır yaralı olarak kurtuldu.


Yakut Ailesinin Trajedisi

Yakut ailesi, 1990 yılına kadar Diyarbakır'ın Lice ilçesine bağlı Kulboğa (Derîk) mezrasında yaşıyordu. Mezranın devlet güçlerince yakılması üzerine aile, Diyarbakır'a göç etti. Yakut ailesinden şimdiye kadar 10 kişi gerillaya katıldı. Bunlardan Nihat, Hikmet, Resul, Emre, Yahya, Siyabend, İhsan ve İshak, dağlarda şehit düştü. Beyaz Yakut ise yakalanıp hapse atıldı. Öldürülenlerden sadece Hikmet ve İhsan'ın mezarı biliniyor.

Dağlarda şehit düşen Yakut ailesinden dört kişi daha önce dağıtımcılık yapmış olan arkadaşlarımızdandı: Nihat Yakut, 27 Kasım 1998 günü Andok Dağı'nda öldürüldü. Hikmet Yakut 2003 yılında yaşamını yitirdi ve mezarı var. Daha sonra şehit düşen İhsan Yakut'un da mezarı var. Yakut ailesinden dağlarda yaşamını yitirenlerden Yahya Yakut da daha önce dağıtımcılık yapmıştı.

Yakut ailesinden gerillaya katılan onuncu kişi ise Vilayet Yakut'tu. Liseye kadar okudu; ardından 2000 yılında gittiği Almanya'da iltica başvurusu kabul edilmeyen Vilayet, Kandil'deki kamplara 2003 yılında gitti. Öcalan'ın çağrısıyla Habur'dan gelen Barış Grubu'nda o da vardı. Ancak Barış Grubu'na yönelik tutuklamalar başlayınca, Vilayet Yakut Maxmur'a döndü.


Aşağıda isimlerini saydığımız dağıtımcı arkadaşlarımızın şehit
oluşlarıyla ilgili daha fazla ayrıntılı bilgileri aile ve arkadaşlarından
bize iletmelerini rica ediyoruz:

Kemal Ekinci, 15 Aralık 1992 günü Diyarbakır'da öldürüldü.

Adil Başkan, 9 Kasım 1993 günü Nusaybin'de öldürüldü.

Kadir İpeksürer, 19 Kasım 1993 günü Urfa'da öldürüldü.

Mehmet Sencer, 3 Aralık 1993 günü Diyarbakır'da öldürüldü.

Musa Dürü, 4 Aralık 1993 günü Batman'da öldürüldü.

Hıdır Çelik, 23 Ağustos 1994 günü Urfa'da satırlı saldırıda öldürüldü.

Nihat Yakut, 27 Kasım 1998 günü Andok Dağı'nda öldürüldü.

Hasan Aydın, 25 Haziran 1999'da öldürüldü.

Hikmet Yakut (2003), İhsan Yakut, Yahya Yakut, M. Zeki Aksoy,

İsmail Ağaya, Siraç Pençe, Mehmet Can Gündüz...

- BİTTİ -

Hüseyin AYKOL