 |
Bu yaklaşım da her defasında tartışmaların gelişmesine yol açıyor. Avrupa ülkelerinde anadil eğitimi yasal hak olmasına rağmen, göçmenler bundan ne kadar yararlanıyor, bu hakkı ne kadar kullanıyor? Bu dosyamız ile Almanya’da göçmenlere tanınan anadilde eğitim hakkını araştırdık. Başta Kürtler olmak üzere tüm göçmen toplulukların anadilde eğitim hakkını nasıl kullanacağına dair şartları ortaya koyduk.
Almanya’da göçmenler için anadil eğitiminin gelişimi
1950’li yıllarda Almanya’ya işci göç dalgası yaşandı. İş bulma ve yeterince para kazanma hevesi ile Almanya’ya gelen göçmenler, sonrasında ülkelerine ve arkada bıraktıkları ailelerine dönmenin düşündükleri kadar kolay olmadığını gördüler. Yanlız gelen işçi göçmenler, yıllar içinde ailelerini de Almanya’ya getirince, çoğu aile için yerleşimin artık süresiz olduğu anlaşıldı. 1960’lı yıllarda ise göçmenlerin geri dönüşlerine katkı sağlamak için Almanya siyaseti yeni bir strateji başlattı. Teşviki sunulan okullarda ve okul dışı özel kurslarda anadil dersleri (Muttersprachlicher Unterricht-MSU) ile Almanya’da yaşayan birinci (ardından ikinci) kuşak göçmenlerin çocukları için kendi anadillerini öğrenebilme ve ülkelerine dönebilme imkanı sağlandı. 1980’li yıllarda ise Almanya’ya gelen göçmen ailelerin çoğunun artık kendi ülkelerine geri dönmeyecekleri anlaşıldı. Bunun üzerine „anadilde ders hakkı“ fuzuli olarak görülmeye başlandı. Hatta anadil öğrenilmesinin Almanya toplumuna entegre olmaya engel olduğuna karar verildi. Ardından kısa sürede Almanya siyasetinde anadilde ders hakkına karşı tutumlar gelişti. Başta Bavyera ve Baden-Würtemberg Eyaletleri olmak üzere birçok eyalette anadil derslerinin kaldırılması istendi.
Anadilde eğitim hakkına yasal statü
1983-85 yılları arasında ağırlıkta NRW Eyaleti’nde anadil konusunda birçok konferans yapıldı. Çok sayıda dilbilimci, psikolog, profesörün katıldığı konferanslar, Almanya’daki göçmen örgütlerinin çabası sonucu gerçekleştirildi. NRW Eyaleti’ndeki Mülheim kentinde yapılan konferansların sonuçları bir Memorandum haline getirildi. Eyalet yönetimi de bu sonuçları sahiplendi ve göçmenlerin Almanca’yı tam öğrenebilmesi için anadilini öğrenmesi gerektiğini, hatta bunun entegrasyona katkı sunacağını kabul etti. Böylece 1984 yılında ise Kuzey-Rhein-Westfalya (Nordrhein-Westfalen) Eyaleti’nin Kültür Bakanlığı, anadilde eğitime yasal statüye kavuşturdu. Bunun üzerinde harekete geçen çeşitli ülkelerin Eğitim Bakanlıkları, Almanya’da ek ders olarak ilk ve ortaokullarında verilen anadil dersleri için öğretmen atamalarına hız verdi. 2003 yılından bu yana anadiller için Kuzey-Rhein-Westfalya Eyaleti’nde toplam 886 öğretmen atandı. Arnavutça, Arapça, Boşnakca, Farsça, Yunanca, İtalyanca, Korece, Hırvatca, Kürtçe, Makedonca, Polonca, Portekizce, Rusça, Slovakca, Sırpca, İspanyolca, Tamilce, Türkçe ve Vietnamca ile toplam 19 dilde anadilde ders verilmektedir.
52 bin göçmene anadil eğitimi
Güncel istatistiklere göre Almanya genelinde 52 bin göçmen çocuk anadilde eğitim görüyor. Bunların arasında yüzde 42’si Türkçe ve Arapça, üçüncü büyük grup ise Boşnak/ Sırp/ Hırvatça anadilde ders görenler. Almanya’da anadil eğitimi verilen diller, çoğunluk sırasına göre şöyle: Türkçe, Arapça, Arnavutca, Ermenice, Boşnak/ Sırp/ Hırvat, Bulgarca, Çince, Darice, Fransızca, İtalyanca, Pashto, Farsca, Polonca, Portekizce, Romanca, Rusça, Slovakca, İspanyolca, Kürtçe, Çek, Çeçen ve Macarca sunulmaktadır.
105 dil artık ölü!
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) öncülük yaptığı Uluslararası Anadil Günü her yıl 21 şubat günü kutlanıyor. Anadilin Entegrasyon sürecinde önemli bir rol aldığını vurgulayan UNESCO, bunun kamu hayatında ve özellikle eğitim dalında önemli bir faktör olduğunu vurguluyor. Genel istatistiklere göre günümüzde dünya üzerinde toplam 6 bin 912 yaşayan dilin yanında (400 dil ailesi ve 90 büyük dil ailesi) 105 ölü (yani unutulmuş ve artık günümüzde konuşulmayan) dil vardır.
Anadil için öğretmen ataması konsolosluklara
Göç, Mülteci ve Uyum Federal Bakanı Maria Böhmer, 31 Aralık 2009 tarihinde Federal Çalışma Bakanlığı üzerinden kamoyuna yeni bir yasa taslağı sunmuştu. Almanya İş Bakanı Olaf Scholz’un kabul gördüğü bu yasa taslağına göre, çeşitli ülkelerin konsoloslukları üzerinden anadilde eğitim için öğretmen atanabilinmekte ve Almanya’da anadilde eğitim daha etkin bir şekilde sunulabilinmektedir. 4 bin Kürt anadilde eğitim görüyor Günümüzde Bremen, Hamburg, Niedersachsen ve Nordrhein-Westfalen Eyaletlerinde yaklaşık 4 binin üzerinde Kürt göçmen çocuğu, Kürtçe anadilde eğitim görmekte.
Kürtçe eğitim hakkının gelişimi
1994 yılında kurulan Kürt kurumlarının çatı örgütü Almanya Kürt Dernekleri Federasyonu (YEK-KOM), Kürtçe’nin anadilde eğitim dili olması için kapsamlı çalışmalar yürüttü. Zira Kürtçe eğitim, resmi olarak hiçbir devlette yasal statüsü olmaması gerekçesiyle, birçok eyalette yapılan Kürtçe anadilde eğitim başvuruları red edilmiştir. Bu ret dalgasına karşı ilk olumlu adımı atan ise Niedersachsen Eyaleti olmuştur. Kürtçe’nin grameri ve kelime hazinesinin, Almanya’da Kürt kökenli 800-1000 arasında Türkçe öğretmenin var olduğunu ve bu öğretmenlerin Kürtçe anadilde ders verebileceklerini, Kurmanci’nin yanında Zazaki’nin de kendisine has bir grameri olduğunu ve anadilde ders imkanına engel bulunmadığını vurgulamıştır. 1993 yılında Bremen ilk, ardından 1994 yılında Hamburg, 1995 yılında ise Niedersachsen Eyaleti Kürtçe eğitim Alman okullarda ek ders olarak sunmaya başlamıştır.
Baden-Würtemberg’te farklı bir model
1993 yılında Baden-Würtemberg Eyaleti, Kürtçe anadil eğitimine ‘evet’ demiş ancak, bu konudaki düzenlemenin Bakanlık üzerinden olmamasını kabul görmüştür. Böylece Baden-Würtemberg Eyalet Eğitim Bakanlığı Alman okullarında ders odalarını ücretsiz sunarak, Kürt velilerin kendi tertipleri ile Kürtçe öğretmenlerin sundukları anadil derslerini desteklemiş olmaktadır. Almanya’da anadil eğitimine başvuru şartları Almanya’da Kürtçe anadilde eğitim, yasal açıdan her eyalet ve şehirde mümkün. Şartlar şöyle:
1- Başvuruyu yapabilmek için bulunduğumuz eyalet veya şehirde Kürtçe ders alacak en az 8-10 öğrenci bulunmalıdır. Bu öğrencilerin velileri çocuklarına Kürtçe anadilde eğitim verilmesini istemelidirler. Bu konuda velilerin isim, adres ve imzalarının bulunduğu liste yeterlidir. Eyalet yasalarına göre anadilde derslerin haftada 5 saat verilmesi ön görülmektedir.
2- Anadil derslerine katılmak isteyen çocukların aynı okulda olmaları şart değildir. Çocuklar farklı farklı okullardan olabilirler. Çocukların aynı semt, mahalle veya okul sınıfında olmaları şart değildir. Ayrıca çocukların aynı eğitim seviyesi ve aynı yaş grubunda olmaları da şart değil.
3- Sınıflar en az 10 öğrenciden oluşmalı. Farklı yaşlarda birinci ile dördüncü sınıf öğrencilerine ve/veya orta bir (10. sınıfa kadar) öğrencilerine kadar okullarda ek ders olarak Kürtçe anadilde dersinin verilmesi mümkün.
4- Kürtçe anadilde ders verebilecek öğretmenin başvuru öncesinden bulunması, süreci hızlandırır. Bu öğretmen Bakanlığa yazılı sunulan Kürtçe anadilde ders başvurusunda önerilebilinir. Dersi verecek bu öğretmen (ülkesinde veya Almanya’da) daha önce ders vermiş olmalıdır, gereken öğretmenlik sertifikasına sahip olmalı. Kürtçe anadil dersi verebilecek öğretmenlerin gereken derecede Kürtçe ve yeterince Almanca dil bilgisine sahip olmaları şarttır.
5- Kürtçe anadilde derslerin verilebileceği uygun bir okul seçilmeli ve yazılı başvuruda önerilmelidir. Fakat bu Eğitim Bakanlığı ile beraber de aranıp kararlaştırılabilinir. Seçilen okulun ulaşımına dikkat edilmeli. Okulların, Kürt ve göçmen çocukların yoğun yaşadıkları semtlerde veya şehir merkezlerinde olmaları daha uygundur. Böylece diğer okul dersleri arasında veya okul dersleri sonrasında Kürtçe anadilde derslerin ek olarak verilmesi zaman ve ulaşım açısından daha kolay olacaktır. Atanan Kürtçe öğretmenler, bakanlığın himayesi altında ders verdikleri okulda öğretmen memur statüsünü kazanacak, öğretmenlik maaşını ise direk Bakanlık’tan alacaktır.
6- Anadilin bir ülkede „resmi devlet dili“ olması şartı vardır. Bu konuda Irak devletinin ve Federe Kürdistan Bölgesi’nin anayasaları sunulmalıdır. Irak anayasasında 4. maddesi gereği Arapça’nın yanında Kürtçe’nin de resmi devlet dili olduğu yazılıdır. (Article 4: ...The Arabic language and the Kurdish language are the two official languages of Iraq...) Federe Kürdistan Otonom Bölgesi anayasasında da resmi diler Arapça ve Kürtçe’dir. (The Kurdistan Region’s official languages for government purposes are Kurdish and Arabic. The two most widely spoken dialects of Kurdish are Sorani and Kurmanji. Other dialects spoken by smaller numbers are Hawrami (also known as Gorani) and Zaza...)
7- Eyalet yasaları arasında „Anadilde Eğitim Ders Hakkı“nı içeren Eyalet Yönetme Yasası (Verwaltungsvorschrift) sanal üzerinden bulunması ve basılması veya bakanlığa başvurarak bir adet kopyasının istenilmesi mümkündür. Bu yukarıda sıralanan bilgiler ve belgeler bir yazılı başvuru ile beraber bulunduğumuz Eyaletin Eğitim Bakanlığı’na sunulmalıdır.
Bugün Bremen, Hamburg, Niedersachsen ve Nordrhein-Westfalen eyaletlerinde Kürtçe anadilde dersleri toplam 25 Kürtçe öğretmen tarafından resmi statü ile sunulmaktadır. 1993 yılında ilki başlatılan ve bugün 4 binin üzerinden Kürt çocuğunun katıldığı anadil eğitiminin, Rheinland-Pfalz ve Hessen eyaletlerinin bazı kentlerinde de verilmesi için bakanlıklara başvurular yapılmıştır. Bu konuda detaylı bilgi için bakılacak web siteleri:
YENİ ÖZGÜR POLİTİKA
Almanya’da göçmenler için anadil eğitiminin gelişimi
1950’li yıllarda Almanya’ya işci göç dalgası yaşandı. İş bulma ve yeterince para kazanma hevesi ile Almanya’ya gelen göçmenler, sonrasında ülkelerine ve arkada bıraktıkları ailelerine dönmenin düşündükleri kadar kolay olmadığını gördüler. Yanlız gelen işçi göçmenler, yıllar içinde ailelerini de Almanya’ya getirince, çoğu aile için yerleşimin artık süresiz olduğu anlaşıldı. 1960’lı yıllarda ise göçmenlerin geri dönüşlerine katkı sağlamak için Almanya siyaseti yeni bir strateji başlattı. Teşviki sunulan okullarda ve okul dışı özel kurslarda anadil dersleri (Muttersprachlicher Unterricht-MSU) ile Almanya’da yaşayan birinci (ardından ikinci) kuşak göçmenlerin çocukları için kendi anadillerini öğrenebilme ve ülkelerine dönebilme imkanı sağlandı. 1980’li yıllarda ise Almanya’ya gelen göçmen ailelerin çoğunun artık kendi ülkelerine geri dönmeyecekleri anlaşıldı. Bunun üzerine „anadilde ders hakkı“ fuzuli olarak görülmeye başlandı. Hatta anadil öğrenilmesinin Almanya toplumuna entegre olmaya engel olduğuna karar verildi. Ardından kısa sürede Almanya siyasetinde anadilde ders hakkına karşı tutumlar gelişti. Başta Bavyera ve Baden-Würtemberg Eyaletleri olmak üzere birçok eyalette anadil derslerinin kaldırılması istendi.
Anadilde eğitim hakkına yasal statü
1983-85 yılları arasında ağırlıkta NRW Eyaleti’nde anadil konusunda birçok konferans yapıldı. Çok sayıda dilbilimci, psikolog, profesörün katıldığı konferanslar, Almanya’daki göçmen örgütlerinin çabası sonucu gerçekleştirildi. NRW Eyaleti’ndeki Mülheim kentinde yapılan konferansların sonuçları bir Memorandum haline getirildi. Eyalet yönetimi de bu sonuçları sahiplendi ve göçmenlerin Almanca’yı tam öğrenebilmesi için anadilini öğrenmesi gerektiğini, hatta bunun entegrasyona katkı sunacağını kabul etti. Böylece 1984 yılında ise Kuzey-Rhein-Westfalya (Nordrhein-Westfalen) Eyaleti’nin Kültür Bakanlığı, anadilde eğitime yasal statüye kavuşturdu. Bunun üzerinde harekete geçen çeşitli ülkelerin Eğitim Bakanlıkları, Almanya’da ek ders olarak ilk ve ortaokullarında verilen anadil dersleri için öğretmen atamalarına hız verdi. 2003 yılından bu yana anadiller için Kuzey-Rhein-Westfalya Eyaleti’nde toplam 886 öğretmen atandı. Arnavutça, Arapça, Boşnakca, Farsça, Yunanca, İtalyanca, Korece, Hırvatca, Kürtçe, Makedonca, Polonca, Portekizce, Rusça, Slovakca, Sırpca, İspanyolca, Tamilce, Türkçe ve Vietnamca ile toplam 19 dilde anadilde ders verilmektedir.
52 bin göçmene anadil eğitimi
Güncel istatistiklere göre Almanya genelinde 52 bin göçmen çocuk anadilde eğitim görüyor. Bunların arasında yüzde 42’si Türkçe ve Arapça, üçüncü büyük grup ise Boşnak/ Sırp/ Hırvatça anadilde ders görenler. Almanya’da anadil eğitimi verilen diller, çoğunluk sırasına göre şöyle: Türkçe, Arapça, Arnavutca, Ermenice, Boşnak/ Sırp/ Hırvat, Bulgarca, Çince, Darice, Fransızca, İtalyanca, Pashto, Farsca, Polonca, Portekizce, Romanca, Rusça, Slovakca, İspanyolca, Kürtçe, Çek, Çeçen ve Macarca sunulmaktadır.
105 dil artık ölü!
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) öncülük yaptığı Uluslararası Anadil Günü her yıl 21 şubat günü kutlanıyor. Anadilin Entegrasyon sürecinde önemli bir rol aldığını vurgulayan UNESCO, bunun kamu hayatında ve özellikle eğitim dalında önemli bir faktör olduğunu vurguluyor. Genel istatistiklere göre günümüzde dünya üzerinde toplam 6 bin 912 yaşayan dilin yanında (400 dil ailesi ve 90 büyük dil ailesi) 105 ölü (yani unutulmuş ve artık günümüzde konuşulmayan) dil vardır.
Anadil için öğretmen ataması konsolosluklara
Göç, Mülteci ve Uyum Federal Bakanı Maria Böhmer, 31 Aralık 2009 tarihinde Federal Çalışma Bakanlığı üzerinden kamoyuna yeni bir yasa taslağı sunmuştu. Almanya İş Bakanı Olaf Scholz’un kabul gördüğü bu yasa taslağına göre, çeşitli ülkelerin konsoloslukları üzerinden anadilde eğitim için öğretmen atanabilinmekte ve Almanya’da anadilde eğitim daha etkin bir şekilde sunulabilinmektedir. 4 bin Kürt anadilde eğitim görüyor Günümüzde Bremen, Hamburg, Niedersachsen ve Nordrhein-Westfalen Eyaletlerinde yaklaşık 4 binin üzerinde Kürt göçmen çocuğu, Kürtçe anadilde eğitim görmekte.
Kürtçe eğitim hakkının gelişimi
1994 yılında kurulan Kürt kurumlarının çatı örgütü Almanya Kürt Dernekleri Federasyonu (YEK-KOM), Kürtçe’nin anadilde eğitim dili olması için kapsamlı çalışmalar yürüttü. Zira Kürtçe eğitim, resmi olarak hiçbir devlette yasal statüsü olmaması gerekçesiyle, birçok eyalette yapılan Kürtçe anadilde eğitim başvuruları red edilmiştir. Bu ret dalgasına karşı ilk olumlu adımı atan ise Niedersachsen Eyaleti olmuştur. Kürtçe’nin grameri ve kelime hazinesinin, Almanya’da Kürt kökenli 800-1000 arasında Türkçe öğretmenin var olduğunu ve bu öğretmenlerin Kürtçe anadilde ders verebileceklerini, Kurmanci’nin yanında Zazaki’nin de kendisine has bir grameri olduğunu ve anadilde ders imkanına engel bulunmadığını vurgulamıştır. 1993 yılında Bremen ilk, ardından 1994 yılında Hamburg, 1995 yılında ise Niedersachsen Eyaleti Kürtçe eğitim Alman okullarda ek ders olarak sunmaya başlamıştır.
Baden-Würtemberg’te farklı bir model
1993 yılında Baden-Würtemberg Eyaleti, Kürtçe anadil eğitimine ‘evet’ demiş ancak, bu konudaki düzenlemenin Bakanlık üzerinden olmamasını kabul görmüştür. Böylece Baden-Würtemberg Eyalet Eğitim Bakanlığı Alman okullarında ders odalarını ücretsiz sunarak, Kürt velilerin kendi tertipleri ile Kürtçe öğretmenlerin sundukları anadil derslerini desteklemiş olmaktadır. Almanya’da anadil eğitimine başvuru şartları Almanya’da Kürtçe anadilde eğitim, yasal açıdan her eyalet ve şehirde mümkün. Şartlar şöyle:
1- Başvuruyu yapabilmek için bulunduğumuz eyalet veya şehirde Kürtçe ders alacak en az 8-10 öğrenci bulunmalıdır. Bu öğrencilerin velileri çocuklarına Kürtçe anadilde eğitim verilmesini istemelidirler. Bu konuda velilerin isim, adres ve imzalarının bulunduğu liste yeterlidir. Eyalet yasalarına göre anadilde derslerin haftada 5 saat verilmesi ön görülmektedir.
2- Anadil derslerine katılmak isteyen çocukların aynı okulda olmaları şart değildir. Çocuklar farklı farklı okullardan olabilirler. Çocukların aynı semt, mahalle veya okul sınıfında olmaları şart değildir. Ayrıca çocukların aynı eğitim seviyesi ve aynı yaş grubunda olmaları da şart değil.
3- Sınıflar en az 10 öğrenciden oluşmalı. Farklı yaşlarda birinci ile dördüncü sınıf öğrencilerine ve/veya orta bir (10. sınıfa kadar) öğrencilerine kadar okullarda ek ders olarak Kürtçe anadilde dersinin verilmesi mümkün.
4- Kürtçe anadilde ders verebilecek öğretmenin başvuru öncesinden bulunması, süreci hızlandırır. Bu öğretmen Bakanlığa yazılı sunulan Kürtçe anadilde ders başvurusunda önerilebilinir. Dersi verecek bu öğretmen (ülkesinde veya Almanya’da) daha önce ders vermiş olmalıdır, gereken öğretmenlik sertifikasına sahip olmalı. Kürtçe anadil dersi verebilecek öğretmenlerin gereken derecede Kürtçe ve yeterince Almanca dil bilgisine sahip olmaları şarttır.
5- Kürtçe anadilde derslerin verilebileceği uygun bir okul seçilmeli ve yazılı başvuruda önerilmelidir. Fakat bu Eğitim Bakanlığı ile beraber de aranıp kararlaştırılabilinir. Seçilen okulun ulaşımına dikkat edilmeli. Okulların, Kürt ve göçmen çocukların yoğun yaşadıkları semtlerde veya şehir merkezlerinde olmaları daha uygundur. Böylece diğer okul dersleri arasında veya okul dersleri sonrasında Kürtçe anadilde derslerin ek olarak verilmesi zaman ve ulaşım açısından daha kolay olacaktır. Atanan Kürtçe öğretmenler, bakanlığın himayesi altında ders verdikleri okulda öğretmen memur statüsünü kazanacak, öğretmenlik maaşını ise direk Bakanlık’tan alacaktır.
6- Anadilin bir ülkede „resmi devlet dili“ olması şartı vardır. Bu konuda Irak devletinin ve Federe Kürdistan Bölgesi’nin anayasaları sunulmalıdır. Irak anayasasında 4. maddesi gereği Arapça’nın yanında Kürtçe’nin de resmi devlet dili olduğu yazılıdır. (Article 4: ...The Arabic language and the Kurdish language are the two official languages of Iraq...) Federe Kürdistan Otonom Bölgesi anayasasında da resmi diler Arapça ve Kürtçe’dir. (The Kurdistan Region’s official languages for government purposes are Kurdish and Arabic. The two most widely spoken dialects of Kurdish are Sorani and Kurmanji. Other dialects spoken by smaller numbers are Hawrami (also known as Gorani) and Zaza...)
7- Eyalet yasaları arasında „Anadilde Eğitim Ders Hakkı“nı içeren Eyalet Yönetme Yasası (Verwaltungsvorschrift) sanal üzerinden bulunması ve basılması veya bakanlığa başvurarak bir adet kopyasının istenilmesi mümkündür. Bu yukarıda sıralanan bilgiler ve belgeler bir yazılı başvuru ile beraber bulunduğumuz Eyaletin Eğitim Bakanlığı’na sunulmalıdır.
Bugün Bremen, Hamburg, Niedersachsen ve Nordrhein-Westfalen eyaletlerinde Kürtçe anadilde dersleri toplam 25 Kürtçe öğretmen tarafından resmi statü ile sunulmaktadır. 1993 yılında ilki başlatılan ve bugün 4 binin üzerinden Kürt çocuğunun katıldığı anadil eğitiminin, Rheinland-Pfalz ve Hessen eyaletlerinin bazı kentlerinde de verilmesi için bakanlıklara başvurular yapılmıştır. Bu konuda detaylı bilgi için bakılacak web siteleri:
YENİ ÖZGÜR POLİTİKA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder