Vahşetin Resmidir

Wan’da 1998’de yaşamını yitiren 41 PKK’liye ait toplu mezar ilk kez görüntülendi. PKK’lilere ait kemikler dinamitle patlatılan mağaranın altında olduğu gibi duruyor

AİLELER VAHŞETİ ORTAYA ÇIKARDI

1998 yılının Ekim ayında Wan’ın Şax ilçesinde çıkan bir çatışmada, aralarında Alman sosyolog Andrea Wolf’un da bulunduğu 41 PKK’li yaşamını yitirdi. 41 PKK’li çatışma bölgesinde topluca gömüldü. Yıllar sonra çocukları Kamuran İnalkaç’ın da söz konusu toplu mezarda olduğunu öğrenen İnalkaç Ailesi, toplu mezarı ortaya çıkardı.

SAATLERCE KEMİK ARADILAR

İHD heyeti ile birlikte toplu mezarın bulunduğu Kelehê köyündeki mağaraya giden aile, tam bir vahşetle karşılaştı. Etraf PKK’lilerin elbiseleriyle doluyken, kemikleri de dinamitle patlatılan mağaranın altında duruyor. İnalkaç’a ait kemikleri arayan ve duygulu anlar yaşayan ailesinin tek isteği ise çocuklarının cenazesini almak.


İşte vahşetin görüntüleri

PKK’lileri konu alan bir kitap çalışması için dağa çıkan Alman insan hakları savunucusu ve sosyolog Andrea Wolf’un da aralarında bulunduğu 41 kişilik toplu mezar ortaya çıktı. 1998 yılının Ekim ayında Wan’ın (Van) Şax (Çatak) ilçesinde çıkan bir çatışmada, Wolf’la birlikte birçoğu sağ yakalandıktan sonra infaz edildiği belirtilen 41 kişinin toplu mezar görüntüleri insan kanını donduruyor. PKK’lilerin elbiseleri hâlâ toplu olarak bulunuyor, kemikler ise dinamitle yerle bir edilen mağaranın altında olduğu gibi duruyor. Ailelerin İHD Wan Şubesi’ne başvurusu üzerine yıllardır tartışılan ancak bir türlü tespit edilemeyen toplu mezar ilk kez görüntülendi.

1995 yılında PKK’ye katılan kardeşleri Kamuran İnalkaç’un toplu mezarda olduğunu belirten Hüsamettin, Vehbi, Abdulkadir ve Mehmet İnalkaç ile İHD heyeti toplu mezarın bulunduğu Şirnex’in (Şırnak) Bêşebab (Beytüşşebap) ile Wan’ın Şax ilçesi sınırındaki Kelehê (Andiçen) köyüne gitti. Köylülerin yardımıyla heyet, sabahın ilk ışıklarında çatışmanın yaşandığı mağaraya ulaştı.

Her şey olduğu gibi duruyor

Mağaradaki görüntüler insanın tüylerini ürpertiyor. Tamamen yıkılmış mağaranın altında ve etrafında, 41 PKK’liye ait elbiseler, yemek ve çay içtikleri kaplar, sırtlarına bağladıkları uzun kuşak, battaniyeler, göğüslerine taktıkları sarı, kırmızı ve yeşil iplerden yapılan renkli kolyeler bulunuyor. Mağaranın taşları altında ise çok sayıda insan kemikleri olduğu gibi duruyor. Mağaranın bulunduğu yerin uzun yıllar sonra “yasaklı bölge” statüsünden çıkarıldıktan sonra köye yerleşen köylüler, kemiklerin büyük bir bölümünü mağaranın yanında kazdıkları bir yere toplu olarak gömüyor. Mezar taşları ise PKK’lilerin beline taktığı kuşakla bağlanıyor.

Tanıklar vahşeti anlattı

Olay gününü anlatan köylüler, Şax ve  Bêşebab sınırında helikopter destekli çok kapsamlı bir operasyonun yapıldığını söylüyor. Büyük bir çatışmanın yaşandığı bölgeye helikopter taramasından sonra ne olduğunu bilmedikleri bir gazın atıldığını belirtiyorlar. Olaya tanıklık eden köylüler, o günü şöyle özetliyor: “O zaman büyük bir operasyon başlatıldı. Operasyondan sonra çatışmalar çıktı. Çatışmada aralarında Andrea Wolf’un da bulunduğu 3’ü kadın bazı gerillalar mermileri tükendiği için yakalandı. Ancak bunların tamamı infaz edildi. Hatta Çatak tarafından gelen ve operasyonu yöneten Sabri Üsteğmen, Andrea Wolf’un başına önce elinde bulunan sopalarla vurarak öldürdü. Sonra bunları kurşuna dizdi. Zaten helikopterlerle tamamen yerle bir edilen mağaranın altına dinamitler yerleştirilerek, mağara tamamen öldürülenlerin üzerine yıkıldı. Tam bir katliam uygulandı. Bazı cesetler öyle güneşin altında kaldı. Ancak yasaklı bölge ilan edildiği için giremedik. Çok sonradan gelip bulduğumuz kemikleri topladık. Ancak halen mağaranın altında onlarca kişinin kemikleri duruyor.”

Kardeşlerinin kemiklerini aradılar

İnalkaç ailesi de İHD’lilerle birlikte uzun süre mağaranın altında kardeşlerinin ve onun arkadaşlarının kemiklerini aradı. Buldukları bazı kemikleri köylülerin kazdığı yere saklarken, elbiselerde ise kardeşlerine ait izleri uzun süre aradılar. Duygulu anların yaşandığı toplu mezarın bulunduğu mağaranın üzerinde konuşan İnalkaç’ın ağabeyleri, tek isteklerin kardeşlerin cenazesini alarak doğduğu topraklar olan Mûş’un (Muş) Milazgîr (Malazgirt) ilçesine bağlı Tatargazi köyüne götürmek olduğunu belirterek, yaşanan vahşetin ortaya çıkması ve kardeşlerinin kemiklerinin kendilerine verilmesi için sonuna kadar mücadele edeceklerini söyledi. İHD Wan Şube Sekreteri Sami Görendağ, “Bu olayın ortaya çıkması ve cenazelerin ailelerine verilmesi için gerekli bütün girişimleri başlatacağız” dedi.
 

AİHM mahkum etmişti Yaşanan çatışmadan sonra avukat Eren Keskin ve bir Alman avukat, Alman insan hakları savunucusu sosyolog Andrea Wolf’un cenazesinin verilmesi için uzun yıllar hukuksal mücadele başlattı. Yetkililer, söz konusu çatışmada Wolf’un olmadığını iddia etti. Dönemin Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM), askeri mahkemeler, İçişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Wan’daki askeri yetkililerin tamamı olayla ilgili bilgilerin olmadığını ileri sürerek olayın üzerini kapatırken, avukatların başvurduğu AİHM, Türkiye’yi Wolf davasında ağır bir tazminata mahkum etti.

 

İsimleri açıklanmıştı

Türkiye’nin bir türlü kabul etmediği olayla ilgili olarak PKK’nin daha önce yaptığı açıklamada, çatışmada 4 PKK’linin sağ kurtulduğunu duyurarak, o dönemde yaşamını yitiren ve toplu mezarda bulunanların isimlerini açıklamıştı. PKK’nin açıkladığı isimler şöyle: “Evrim Açan (Rohat), Şêxmûs Hasan (Cembeli), Cevdet Tatar (Hozan Hogir), Teyar Misto (Kamuran), Ayten Ene, (Azime Savaş) Agirî, Botan, Kamuran İnalkoç (Kawa), Enver Süleyman (Şiyar), Leşker, Kemal, Tekoşer, Neriman Ahmet (Amed), İbrahim Ercan (Deniz), Fevzi Muhammed (Gabar Afrin), Sipan, Selman, Habib İbo (bahoz), Dilbirîn, Xezal, Şerife Erdoğan (Sozdar Urfa), Fatih Yalçınkaya (Agit), Şiyar, Andrea Wolf (Ronahi) Minteha Ali (Canda) Yerivan Yıldız (Adife), Adife Aslan (Berfin), Cahide, Diyar, Newroz, Xelat.”